by Evert van Wijk | Cultuurverschillen actueel
Was de superkritische column over Nederland van Tom Lanoye onlangs in Humo en daarna doorgeplaatst in NRC een zoveelste uiting van het vaak diepgewortelde minderwaardigheidscomplex dat Belgen en zeker Vlamingen vaak hebben ten opzichte van de Nederlanders? Of had hij die juist geschreven uit respect, vriendschap en bewondering voor Nederland?
Toen onlangs de kritische Humo-column over Nederland van Tom Lanoye in de NRC werd doorgeplaatst, was hij in de Nederlands media de talk of the town. Hij werd door zijn kritische analyse over de tekortkomingen van Nederland door de ene helft van de Nederlandse bevolking de hemel ingeprezen en door de andere helft met pek en veren overgoten.
<<< Belgen, of beter Vlamingen en Nederlanders zijn niet altijd even goede vrienden en dat is jammer. In 2016 schreef ik daar een boek over met als titel Valse Vrienden >>>
Tom Lanoye heeft altijd wat met Nederland en de Nederlanders gehad. Hij kent Nederland goed en hij heeft al jaren een vaste relatie met een Nederlander. Van hem is ook de uitspraak afkomstig: ‘jullie Nederlanders zijn onze Duitsers’. Hiermee zegt hij dat de Vlamingen wel een beetje opkijken naar hun grote Nederlandse broer, net als de de Nederlanders dat ook doen naar de Duitsers. Alleen klopt dat laatste niet. De anti-Duitse gevoelens in Nederland worden of beter gezegd, werden niet gevoed door een minderwaardigheidscomplex jegens de Duitsers, maar door de 2e wereldoorlog. De Nederlanders hadden nog een rekening met ze te vereffenen en dat kwam niet alleen doordat ze hun fietsen hadden gejat…
Oud voetbalzeer
Nu de generatie die de oorlog heeft meegemaakt bijna is uitgestorven, zijn de anti-Duitse gevoelens in Nederland ver te zoeken. Misschien kom je ze nog lichtelijk tegen op het voetbalveld als gevolg van de verloren wereldfinale van 1974. Maar na de zege van Oranje op de Duitsers tijdens de Europese finale in 1988 is van dit oud voetbalzeer niet veel meer over. Nee, Nederland heeft geen problemen met de Duitsers. Veel Vlamingen hebben het wel met Nederlanders! En het wordt er niet beter op.
Ook Tom Lanoye weet dat. Daarom begrijp ik niet goed waarom hij in zijn overigens uitstekend geschreven column het over Naderland heeft in plaats van Nederland. We komen immers helemaal niet nader. Sterker nog: we vervreemden steeds meer van elkaar.
Vroeger, tot halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw begrepen en verstonden we elkaar stukken beter. Dat was de tijd dat de intellectuele bovenlaag van Vlaanderen nog Nederlandse kranten en tijdschriften las. Dit omdat de Vlaamse kranten niet meer waren dan spreekbuizen van politieke zuilen. Eigenlijk stonden ze vol met fakenews en wilde je in Vlaanderen echt weten wat er aan de hand was dan las je buitenlandse, vaak Nederlandse kranten. Ook kreeg Vlaanderen zijn eigen commerciële televisie, naast de slaapverwekkende en eveneens verzuilde VRT (toenmalige BRTN). Eveneens kreeg Vlaanderen zijn eigen pretzenders en keken steeds minder Vlamingen naar de Nederlandse tv en radio. Hierdoor vervreemdden ze in steeds grotere getale van de Nederlanders. Andersom consumeerden de Nederlanders hoogstzelden de Vlaamse media en bleef het buurland onbekend doch bemind door de noorderburen.
Ook dat weet Tom Lanoye al te goed. Uit wetenschappelijk onderzoek (Hofstede) blijkt trouwens dat er binnen Europa geen twee buurlanden zijn die zoveel van elkaar verschillen als België en Nederland.
Nederlanders zijn ook nooit echt in België geïnteresseerd geweest. Zo is het bijna ondenkbaar dat een bekende Nederlandse schrijver/columnist zich omgekeerd zou druk maken over de al dan niet vermeende tekortkomingen van dat vriendelijke maar in hun ogen ietwat dommige nakomertje dat België of Vlaanderen heet? Een bijkomend probleem is bovendien dat veel Nederlanders die superieure houding vaak onbewust uitstralen in hun contacten met Belgen. Dit tot grote ergernis van de Belg zelf. Je moet dan als Nederlander niet raar opkijken dat er bij onze zuiderburen vaak sprake is van behoorlijk wat leedvermaak als die hooghartige Nederlanders op hun bek gaan. Dat zagen we toen de Nederlanders plotseling niet meer konden voetballen en dat zien we nu tijdens de zogenaamde ‘slimme’ lockdown die bij nader inzien helemaal niet zo slim bleek te zijn. Terwijl er in de meeste Europese landen er stevig op los wordt gevaccineerd, bungelt Nederland, samen met Bulgarije aan het staartje van Europa.
Ondanks het huidige zooitje in Nederland dat Tom Lanoye in zijn column beschrijft, zit het minderwaardigheidsgevoel bij veel Belgen/Vlamingen ten opzichte van de Nederlanders diep, vaak heel diep. Al geloof ik niet dat de eventueel daaruit voortvloeiende rancuneuze gevoelens het motief zou zijn geweest voor Tom Lanoye’s scherpe column. Daarvoor houdt hij oprecht veel van Nederland. Zijn column was misschien eerder een goed bedoelde wake up call naar zijn geliefde Nederland. En misschien hoopte hij in zijn hart ook wel een signaal te geven naar zijn eigen Vlaanderen. Want vooral door het ontbreken van een echte debatcultuur is het vooralsnog ondenkbaar dat omgekeerd een bekende Nederlandse columnist Vlaanderen zo’n soortgelijke spiegel zou mogen voorhouden.
Over de auteur
Evert van Wijk woonde en werkte de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is crisiscommunicatieadviseur, mediatrainer/mediacoach en auteur van verschillende boeken over mediatraining en debattechniek (www.mediatrainingbenelux.com). Ook schrijft hij boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. (cultuurverschillenbelgienederland.nl)
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen actueel
2 tot 4 miljard staatssteun voor het KLM-gedeelte van AirFrance KLM om de corona-crisis te overleven. KLM is namelijk een bedrijf van vitale betekenis. Maar is dat eigenlijk wel zo? Want niet luchtvaartmaatschappijen, maar wel de lucht- en zeehavens brengen geld in het laatje.
Los van het feit dat er door luchtvaartmaatschappijen zelden vette winsten worden gerealiseerd, zijn het vooral de (lucht)havens zelf die de echte toegevoegde waarde scheppen. Daarom was het nu hèt moment bij uitstek geweest om afscheid te nemen van een luchtvaartmaatschappij die eigenlijk toch niet meer van ons is. Dan hebben we het nog niet gehad over de cultuurverschillen met de Fransen die tot in lengte van dagen zal blijven zorgen voor inefficiëntie en een wederzijdse bron van ergernis. Maar dat is een ander verhaal.
Luchtvaart is weinig business en veel emotie. Iedere natie, schatrijk of straatarm,vindt dat het over een eigen prestigieuze luchtvaartmaatschappij moet beschikken. Zelfs al is de KLM niet meer van ons, het blijft onze nationale trots. Protesten bleven dan ook uit toen Wopke Hoekstra 4 miljard toezegde. De KLM is immers van vitaal belang voor onze economie. Niet alleen als grote werkgever, maar ook omdat het netwerk van AirFrance KLM zo belangrijk is voor het bedrijfsleven en het toerisme kunnen we ‘onze KLM’ niet zomaar over de kop konden laten gaan. Het zou op de langere termijn indirect een nog grotere klap voor de economie gaan betekenen, wordt er dan bijgezegd. Alleen klopt dat verhaal van geen kanten. Immers; als AirFrance KLM omvalt dan staat er binnen de kortste keren een andere airliner klaar om de open gevallen plek in te nemen.
Net als voor iedere andere bedrijf geldt ook voor luchtvaartmaatschappijen de wet van vraag en aanbod. Zolang Amsterdam en Nederland beschikken over (internationale) bedrijven, interessante toeristische bestemmingen zoals musea, congrescentra, snelle verbindingen met het achterland, zullen in de toekomst zowel de zakelijke als toeristische reizigers blijven komen. Die geven er namelijk niet zoveel om door wie zij wordt vervoerd, maar wel hoe dat gebeurt. Eenmaal op de luchthaven wil hij snel kunnen in- en uitchecken, goede logistieke en andere voorzieningen, gemak bij het overstappen en goede trein- en autoverbinding naar zijn eindbestemming.
Daarnaast hebben luchtvaartmaatschappijen zelf nog een aantal criteria op basis waarvan zij voor de ene luchthaven kiezen en niet voor de andere. Hoe hoog zijn de landingsrechten? Hoe flexibel zijn de toegewezen slots? Weinig sociale onrust zoals stakingen? Snelle bagageafhandeling en andere airportservices? Want vliegtuigen moeten vliegen en niet stilstaan op de tarmac. Al die zaken bepalen dus of een luchtvaartmaatschappij al dan voor Schiphol kiest dan wel voor een andere luchthaven.
In die zin hebben luchthavens en zeehavens veel met elkaar gemeen. Niet het feit dat er al dan niet veel Nederlandse rederijen in de haven van Rotterdam zijn gevestigd is bepalend voor groei en werkgelegenheid, maar in hoeverre is die haven in staat om snel, concurrentieel en kwaliteitsvol te werken. Net als vliegtuigen, moeten schepen varen. Vakbekwaam personeel, moderne haveninstallaties, goede bereikbaarheid, weinig sociale onrust en goede verbindingen met het achterland zijn bepalend.
Het is daarom belangrijk dat Nederland niet meer investeert in vaak bodemloze putten als een eigen luchtvaartmaatschappij maar in goede lucht- en zeehaven(s) met een goed aansluitende infrastructuur!
Evert van Wijk is Nederbelg en woont de afwisselend in Vlaanderen, Ierland en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen actueel, Cultuurverschillen België Nederland
Een ongeziene drop van de aandelenkoers van
Air France-KLM van maar liefst 14%, nadat de CEO van Air France was opgestapt. Dit omdat hij het conflict met de vakbonden ook niet bleek te kunnen sussen en de stakingen niet werden afgeblazen. Voor Nederlanders is het onbegrijpelijk dat hier een bedrijf bijna letterlijk letterlijk kapot wordt gestaakt. Of hoe de gigantische cultuurverschillen tussen de Fransen en de Nederlanders het huwelijk tussen Air France en de KLM op de klippen dreigt te jagen.
Zeilen met mooi weer is niet moeilijk. En is het niet juist de kapitein die als laatste van boord gaat als je schip dreigt te kapseizen? Hoe het ook zij: duidelijk is ook dat de cultuurverschillen tussen Noord-Zuid voor zowel de Fransen als de Nederlanders een bron van ergernis zijn. Wat daar bij Air France-KLM gebeurt, zie ik ook vaak gebeuren als Belgische en Nederlandse bedrijven in een Benelux-structuur opgaan. Enkele uitzonderingen daargelaten, loop je bij Belgisch-Nederlandse pogingen tot samenwerking vaak tegen dezelfde cultuurverschillen aan met alle misverstanden van dien.
…Blauw-wit-rood of rood-wit-blauw, wat Frankrijk en Nederland wel gemeen hebben zijn dezelfde kleuren in hun vlag…
Op zich is dat niet zo verrassend. Eerder is het een zoveelste bewijs dat fusies tussen Noord- en Zuid-Europese bedrijven geen vanzelfsprekendheid vormen. De knelpunten bij Air France en KLM zijn trouwens net zo herkenbaar en exemplarisch als wanneer Nederlandse en Belgische bedrijven proberen samen te werken. In die zin begint Zuid-Europa bij Wuustwezel.
Water en vuur met elkaar verzoenen… Dat is het vaak als je Belgische en Nederlandse bedrijven wilt laten samenwerken. Een Benelux-structuur geven aan Belgisch/Nederlandse bedrijven is daarom het meest onlogische wat er bestaat. Vaak wordt zoiets beslist in een ver hoofdkantoor aan de andere kant van de oceaan. Waar men niet beseft dat er in Europa geen twee buurlanden zijn die zo van elkaar verschillen als België en Nederland. Mede om die reden zijn Benelux-organisaties vaak gedoemd om te mislukken zoals ik al eerder beschreef in mijn boek
Valse Vrienden. Hetzelfde geldt ook voor Franse en Nederlandse bedrijven.
De breuklijn tussen Noord- en Zuid-Europa
Dat fusies tussen Franse en Nederlandse bedrijven ook zelden succesvol zijn, heeft te maken met dezelfde breuklijn tussen Noord- en Zuid-Europa. Die loopt parallel met de Belgische grens. Nederlandse bedrijven kunnen in de regel perfect samenwerken met Duitse of Scandinavische en Britse bedrijven. Zoals ook Franse, Belgische en andere Zuid-Europese bedrijven vaak qua (bedrijfs)cultuur ook goed door eenzelfde deur kunnen. Daarom was deze cultuurclash en daar nog bovenop de overduidelijke taalbarrière bij
Air France-KLM, zo voorspelbaar als dat de dag op de nacht volgt.
Staken? Dat doen Nederlanders niet gauw…
Dat Air France en KLM zich in een moeizaam huwelijk bevinden, was al een tijdje bekend. De Franse piloten zijn verbolgen dat KLM harder groeit dan Air France. De Nederlanders vinden op hun beurt dat de Fransen dat aan zichzelf te danken hebben door bezuinigingen voor zich uit te schuiven en op de koop toe ook nog te pas en te onpas te staken. Zeker als het met je bedrijf niet voor de wind gaat, dan is
staken het laatste wat je doet, volgens de Nederlandse logica. Volgens diezelfde logica begrijpen Nederlandse managers in België er ook geen donder van dat Belgische vakbonden bij het minste en geringst naar het stakingswapen grijpen. Dat ze zelfs omwille van de grote principes zo ver gaan om bedrijven gewoonweg kapot te staken.
Frankrijk een soort Griekenland? Zo maak je geen vrienden
Volgens een uitgelekt onderzoeksrapport van vorige zomer zitten de problemen bij KLM-Air France dieper dan een conflict over de bedrijfsvoering. Er is duidelijk sprake van twee verschillende culturen die hard met elkaar botsen. Volgens een KLM-manager is Frankrijk “een soort Griekenland maar dan groter”. “De Franse economie is een tijdbom en Air France een tijdbommetje.” De Air France-managers vinden op hun beurt dat Nederlanders zich hautain opstellen en veel te ruw in de omgang zijn. Tja, hoe was het ook weer: Nederlanders bot en recht voor hun raap? Hoe het ook zij: met dergelijke uitspraken maak je als Nederlander natuurlijk geen vrienden bij de Fransen. Al snappen Belgen en Fransen niet altijd dat juist die botte directheid onderdeel is van de Nederlandse cultuur.
Ook de stroperige besluitvorming aan Franse kant krijgt kritiek van de Nederlanders. “Als je bij Air France 10.000 euro wil besteden, moet je eerst vier keer op je knieën gaan en zes handtekeningen ophalen”, zegt een Nederlandse manager. Het doet me denken aan de kritiek die een Nederlandse manager destijds had toen hij na de fusie van
Fortis aan een Belgische baas ging rapporteren. “Sinds ik een Belgische baas heb, heb ik het gevoel dat ik eerst braafjes mijn vinger moet opsteken als ik na de WC moet…”
Jamais avec les Bataves
Ooit zei
Albert Frère, een schatrijke Waalse investeerder over de Nederlanders toen die een Belgische bank dreigden over te nemen: “jamais avec des Bataves”. (Nooit met die Batavieren…) Ja, want vooral in het Francofone Belgische gedeelte worden de Nederlanders daar gezien als een wat platvloers en onbeschaafd volkje, enkel op geld belust en tot alles in staat om dat geld ook daadwerkelijk binnen te harken.
De Nederlanders vinden dan weer dat de Fransen bij Air France-KLM te veel bezig zijn met politieke spelletjes en te weinig met het bedrijfsbelang. Dat laatste is eveneens een veelgehoorde klacht bij Nederlandse managers in België. Die beschouwen dat als onnodig gekonkelfoes en daar willen ze geen tijd aan besteden. Time is tenslotte money…
Intussen is het de vraag of het nog ooit goed zal komen met Air France-KLM? Wordt ongetwijfeld vervolgd…
Over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen actueel, Cultuurverschillen België Nederland, Geen categorie
Beter goed gejat dan zelf slecht uitgevonden, zal de Vlaamse Leen Vervaeke misschien gedacht hebben toen ze onlangs voor De Volkskrant en De Morgen een stuk schreef over de cultuurverschillen tussen België en Nederland. Maar het is natuurlijk niet echt netjes als je een artikel schrijft met slechts één bronvermelding en dat je voor de rest net doet alsof je het allemaal zelf het uitgevonden.
Plagiaat is soms moeilijk aantoonbaar
Ik ben de auteur van het boek Valse Vrienden dat vorig jaar bij Scriptum (Schiedam) verscheen. Het boek gaat over de cultuurverschillen tussen België en Nederland. Nu zijn over dit onderwerp legio boeken verschenen die uitleggen waarom die cultuurverschillen zo groot zijn. Maar dat alles neemt niet weg dat als je over dit onderwerp schrijft het toch min of meer gebruikelijk is dat je enige vorm van bronvermelding toepast. Zeker als je bijna letterlijk uit een boek citeert dat iemand anders geschreven heeft. Toen ik onlangs van diverse mensen spontaan een berichtje kreeg in de trant van: die journaliste zal zeker uw boek Valse Vrienden gelezen hebben, toen ze haar stuk aan het schrijven was, besloot ik mevrouw Vervaeke een tweetje te sturen om haar hiermee te confronteren. Kennelijk was ze ‘not amused’, want er ontspon zich de volgende tweet-wisseling:
leen vervaeke @leenvervaeke
Mijn laatste stuk als
@volkskrant-correspondent in België: “Maak België wat Nederlandser, en Nederland wat Belgischer, en krijg het beste van twee werelden.”
s.vk.nl/tfe13-a4576478/
de Volkskrant @volkskrant
Zonde dat Nederland en België steeds minder interesse hebben in elkaar, schrijft
@leenvervaeke. ‘Het perfecte land, dat zou weleens een mix van Nederland en België kunnen zijn’
s.vk.nl/tfe13-a4576478/
Evert van Wijk @evertvanwijk
leen vervaeke @leenvervaeke
Wil hier eigenlijk niet op reageren, maar kom: reden dat ik uw boek niet heb vermeld, is simpelweg omdat het geen bron is. U bent niet de enige die iets over BE en NL weet.
Evert van Wijk @evertvanwijk
leen vervaeke @leenvervaeke
Omdat ik het boek van Peter Vandermeersch gelezen heb en dat van u niet. Ik heb er dus ook niet uit overgeschreven. Ik hou er niet van valselijk beschuldigd te worden. Kom met bewijzen of hou ermee op.
het ging over bronvermelding en opeens heeft u mijn boek niet gelezen? Hoe geloofwaardig
… Plagiaat is moeilijk te bewijzen maar ik ga de uitdaging aan.
@volkskrant @ScriptumNL @pvdmeersch
Plagiaat is soms moeilijk aan te tonen
Zoals ik al eerder aangaf: plagiaat is soms moeilijk aan te tonen. Er zijn trouwens ook veel verschillende definities voor. De Tilburg University hanteert de volgende: tekstgedeelten, redeneringen of gedachten van anderen over te nemen zonder bronvermelding. Toen ik het stuk van Leen Vervaeke las, kwam die naar mijn gevoel wel erg dicht bij mijn boek Valse Vrienden.
Eigenlijk wilde ik er helemaal geen polemiek over beginnen. Maar toen mevrouw Vervaeke gaande de tweet-wisseling opeens beweerde het boek niet te kennen, voelde ik aan mijn water dat ook dat niet kon kloppen. Want mocht het inderdaad zo zijn, dan geef je dat toch onmiddellijk aan in je eerste reply. Los daarvan heeft het boek behoorlijk brede media-aandacht gehad in zowel landelijke als regionale media. Als Belgie-Nederland-correspondente heb je dan òf zitten slapen òf op de maan gezeten.
En waarom aan selectieve bronvermelding doen door enkel de publicatie van NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch wel aan te halen? De enige reden die ik kan bedenken is dat hij ook voor de persgroep werkt, waar ook de Volkskrant deel van uitmaakt.
Treffende gelijkenissen
Dat haar artikel meer dan treffende gelijkenissen heeft met wat ik in Valse Vrienden beschrijf, wordt al meteen duidelijk als je haar stuk naast de achterflaptekst en in de inleiding van mijn boek legt:
LV (Leen Vervaeke): Veel Nederlanders beschouwen België ( of Vlaanderen) nog altijd als het kleine, dommige broertje
VV (Valse Vrienden): Wij Nederlanders beschouwen Belgen, Vlamingen als hun kleine broertje. wel aardig, maar ook een beetje dommig…
Tja, ik woon al meer dan 30 jaar in Vlaanderen, maar ik heb nog nooit een Vlaming het woord ‘dommig’ horen gebruiken… Maar dat even terzijde.
Hieronder volgen nog een paar voorbeelden, maar daar heeft ze in ieder geval nog de moeite gedaan om het her en der wat te herformulieren:
LV: Neem de positie van de vrouw op de arbeidsmarkt waar driekwart van de Nederlandse vrouwen halftijds werkt , zijn er dat in Belgie minder dan de helft, vooral dankzij goedkopere kinderopvang.
VV: het viel me wel op dat er in die tijd meer vrouwen dan in Nederland in fulltime jobs werkzaam waren. Ook zag ik dat in de Belgische maatschappij zaken als kinderopvang veel beter geregeld zijn. In België zijn er niet alleen veel meer opvangplaatsen, maar is het, dankzij de tussenkomst van de overheid, tot op de dag van vandaag ook nog eens stukken goedkoper om je kinderen in een crèche onder te brengen. Wellicht dat het daardoor voor veel Vlaamse vrouwen gemakkelijker is om fulltime te gaan werken.
LV: Natuurlijk is er wel enige interactie. Nederlanders en Belgen werken militair nauw samen
VV: De samenwerking op defensievlak, zeker wat de luchtmacht en de marine betreft, bewijzen dat het kan.
LV: …sommige woorden zijn verwarrend: een een magnetron is een microgolf…
VV: Magnetrons. Die kennen ze ook niet in België. Wel hebben ze een microgolf of microgolfoven.
LV: Natuurlijk zijn er fundamentele verschillen tussen noord en zuid. Vier eeuwen afzonderlijke religieuze en economische geschiedenis hebben hun sporen nagelaten. Belgen zijn eeuwenlang bestuurd door buitenlandse bezetters en hebben daar een diep wantrouwen aan overgehouden…
In mijn ogen zijn die verschillen terug te brengen tot één basisonderscheid: een verschil in vertrouwen…
VV: Wellicht hebben die verschillen te maken met de totaal verschillende loop van de geschiedenis van het Noorden en de Zuidelijke Nederlanden. Om het zomaar eens te zeggen. Een geschiedenis van maar liefst 400 jaar gestold wantrouwen. …Afgezien van de periode van 1815–1830 kun je dus gerust stellen dat België en Nederland al 400 jaar gescheiden zijn. Nederland ontwikkelde zich tot wereldmacht. België kende vele bezetters. Daarnaast was er nog een godsdienstige breuklijn: het katholieke Zuiden en het calvinistische Noorden.
Belgen wantrouwen de medemens tot het tegendeel is bewezen. Nederlanders vertrouwen de medemens tot het tegendeel is bewezen! Naar mijn overtuiging is dit het meest essentiële verschil tussen beide volkeren.
Enfin, zo kan ik nog een tijdje doorgaan…
Intussen blijft de vraag onbeantwoord waarom mevrouw Vervaeke in haar artikel net doet alsof ze het allemaal zelf heeft uitgevonden? Is het een soort onnozele vorm van belangrijkdoenerij of is het een nieuwe vorm van journalistiek bedrijven door niet meer aan bronvermelding te doen? Ik wil het bewust geen fake-nieuws noemen. Maar als we de definitie van plagiaat van de Tilburgse universiteit erbij nemen, dan komt dit mijns inziens wel behoorlijk dichtbij.
De Dasja van Poetin
Dat zo’n werkwijze soms verregaande consequenties voor je carrière kan hebben, heeft de Nederlandse ex-minister Halbe Zijlstra onlangs nog kunnen ervaren. Hij had gedaan alsof hij in hoogst eigen persoon aanwezig was tijdens een bijeenkomst in de Dasja van Poetin. Toen bleek dat hij er helemaal niet bij was, moest hij omwille van dit domme leugentje aftreden. Daarom tot slot mijn ongevraagd advies aan mevrouw Vervaeke: zorg dat u ook vanuit uw nieuwe standplaats in China niet met deze werkwijze doorgaat. Anders zou u wel eens sneller dan u denkt terug kunnen zijn in uw geboortelandje.
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen actueel
Ik heb Mies Bouwman één keer in levende lijve ontmoet. Het was na afloop van de geruchtmakende uitzending van Noord-Zuid van de Vlaamse televisie. Ik heb de beelden net teruggezien via youtube en ik ben er bijna zeker van dat zij niet trots is geweest op wat ze toen samen met Johan Anthierens, een zurige Vlaamse journalist, in die uitzending te weeg heeft gebracht. Samen probeerden ze Pierre Kartner, alias Vader Abraham, op een wel erg onsympathieke en vooringenomen manier de grond in te boren. Maar die boemerang kwam keihard terug. Spannende tv, maar een kras op het blazoen van deze ideale schoondochter die begin deze week het tijdelijke voor het eeuwige inwisselde.
Over de doden niks dan goeds. En als we het over Mies Bouwman hebben dan is dat ook grotendeels terecht. Ze was een weergaloze vakvrouw. Maar iedereen laat wel eens een steekje vallen, zoals ten tijde van haar optreden in het Vlaamse tv-programma Noord-Zuid. De uitzending dateert van 1978, maar de Vlaamse hoofdredacteur van de NRC, Peter van der Meersch, had tijdens De Wereld Draait Door (DWDD) ook uitgerekend een fragment uit dit programma gekozen.
Noord-Zuid met Mies Bouwman werd een spektakel
Stomtoevallig zat ik destijds in 1978 in het publiek tijdens deze aflevering van Noord-Zuid. Ik studeerde in Gent en een vriend had mij gevraagd om mee naar Leuven te gaan om die uitzending bij te wonen. Het is de eerste en enige keer in mijn leven dat ik me heb laten verleiden om als klapvee ergens tussen het publiek te zitten. Waarom zou ik ook eigenlijk? Thuis, vanuit de luie stoel met bier en chips binnen handbereik was toch veel handiger? Het werd een spectakel om nooit te vergeten.
Geen lieve Mies Bouwman, maar een wolvin in schaapskleren
Mies Bouwman kon ook een katje zijn die je beter niet zonder handschoenen aanpakte
Wie de beelden bekijkt ziet een ontluisterend stukje tv. Daar zat geen lieve Mies, maar een wolvin in schaapskleren die samen met de in Vlaanderen toen al beruchte Johan Antierens op vader Abraham zaten in te beuken. Vooral de opstelling van een totaal vooringenomen Anthierens die uitstraalde zich ver moreel verheven te voelen boven die platvloerse cultuurbarbaar van een vader Abraham was schokkend. Met zijn smurfen en platte smartlappen zou hij alleen maar geinteresseerd zijn in dollars. Mies Bouwman liet zich dan weer niet onbetuigd door de spot te drijven met de in haar ogen bedenkelijke intellectuele niveau van de songteksten van vader Abraham. Toen Johan Anthierens tijdens het gesprek suggereerde dat Pierre Kartner bepaalde rechten niet zou hebben afgedragen, zonder daar enige onderbouwing aan te geven,was voor hem de maat vol. Hij besloot de eer aan zichzelf te houden en stapte op, het tweetal in vertwijfeling achterlatend. Nee, zo hadden Mies Bouwman en Johan Anthierens het einde van deze uitzending niet voorgesteld.
Na de aftiteling, ben ik naar haar toegestapt, want het leek me wel interessant om tegen mijn vrienden straks te kunnen zeggen dat ik met dé Mies Bouwman een gesprek had gevoerd. Na al die jaren kan ik me niet meer herinneren wat ik haar toen gevraagd heb. Maar ik kan me nog wel feilloos herinneren dat ze in dat gesprek een zekere ongemakkelijkheid uitstraalde over hetgeen er gebeurd was. Waarschijnlijk omdat ze heel goed wist dat ze met die toestand rond vader Abraham veel te ver was gegaan…
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen actueel, Cultuurverschillen bedrijfsleven België Nederland, Cultuurverschillen België Nederland
De fusie Ahold Delhaize dreigt niet mis te lopen door cultuurverschillen tussen Belgen en Nederlanders, zoals De Volkskrant onlangs schreef, maar door de onmogelijke en destructieve opstelling van de Belgische vakbonden. Wellicht als gevolg hiervan haalde de Delhaize topman, Denis Knoops, zijn bedrijfsdoelstellingen niet en werd hij opzij geschoven.
Alle vergelijkingen met de moeizame cultuurverschillen tussen
de Fransen en Nederlanders bij KLM en Air France met die van Ahold en Delhaize lopen aan alle kanten mank. Het enige cultuurverschil dat mogelijk een rol speelt is de machtige positie van de Belgische vakbonden en hun vaak destructieve houding. Nu zijn in Nederland de vakbonden ook geen doetjes, maar daar komt het algemeen bedrijfsbelang toch op de eerste plaats. Dat laatste is in België niet altijd het geval, zoals Denis Knoops heeft mogen ervaren.
Geen moeizame cultuurverschillen tussen Belgen en Nederlanders bij Delhaize Ahold
Denis Knoops had het drie jaar geleden al verbruid bij de vakbonden. Toegegeven, dat kwam deels door zijn onhandige communicatie. Tijdens stakingsacties bestempelde hij toen de Delhaize-medewerkers die werkbereid waren als de ware medewerkers van het bedrijf waarmee hij, tot grote woede van de vakbonden, de stakers diskwalificeerde. Sindsdien is het tussen Knoops en de vakbonden nooit meer goedgekomen. Knoops was voor eeuwig besmet. Dat hij een soort slachtoffer is van cultuurverschillen tussenBelgen en Nederlanders is pertinent onjuist. Het is dan ook volkomen terecht dat dat het Nederlandse management van Ahold ontkent als zou het ontslag van Denis Knoops te maken hebben met die moeizame cultuurverschillen. Er is bij Delhaize en Ahold op dit moment immers absoluut geen sprake van de Belgische en Nederlandse cultuur die met elkaar botsen zoals dat bijvoorbeeld wel bij
Air France KLM het geval was. Daar was sprake van Nederlanders die zich gedroegen als olifanten in een porseleinkast, geen respect hadden voor hiërarchie en andersom Fransen die met hun politieke spelletjes geen oog zouden hebben voor het bedrijfsbelang door te gaan staken op momenten dat het dubbel zo schadelijk zou zijn voor het bedrijf. Nee, hier bij Delhaize ging het om een conflict tussen een Belgische manager met Belgische vakbonden zoals er jaarlijks zovelen in België van zijn.
Belgische vakbonden hebben een ongenaakbare machtspositie
Nu valt niet uit te sluiten dat in de toekomst het Nederlandse management wel met een groot cultuurverschil te maken krijgt als het misschien van wat nabijer kan ervaren hoe onmogelijk de Belgische vakbonden zijn. Nu hebben in vergelijking met Nederland de Belgische vakbonden historisch altijd een heel sterke positie gekend. Toen heel Nederland nog onder de koe zat, was België na het Verenigd Koninkrijk het eerste land op het Europese continent dat in de 19e eeuw zijn intrede deed in het industriële tijdperk. Door de uitwassen van het kapitalisme hebben de Belgische vakbonden hun bestaansrecht toen dubbel en dwars bewezen. Tot aan de dag van vandaag hebben zij daar een sterke positie aan overgehouden. Maar tijden veranderen. Al willen de Belgische vakbonden dat niet inzien. Bang dat ze zijn dat anders hun bijna ongenaakbare machtspositie wel eens aangetast zou kunnen worden.
De vakbond spelen met de centen van een ander sinterklaas
Dat die machtspositie van de Belgische vakbonden zo onaantastbaar is, komt mede doordat in tegenstelling tot Nederland bijna iedere Belgische werknemer lid is van de vakbond. Maar het vakbondslidmaatschap kost in België ook bijna geen drol. Bovendien wordt het overgrote deel van het lidmaatschap vergoed door een verplichte werkgeversbijdrage. Voor het luttele bedrag dat je uiteindelijk zelf op tafel moet leggen, krijg je als vakbondslid heel wat voor terug. Je kunt er je kinderen voor een appel en een ei mee naar zomervakantiekampen sturen. Ook helpen de vakbonden je met allerlei administratieve zaken, zoals het invullen van je belastingbiljet of het aanvragen van subsidies. Maar de meeste klantenbinding hebben de bonden doordat ze de werkloosheidsuitkeringen aan hun leden betalen, mochten die plotsklaps werkloos worden. Natuurlijk betalen de bonden die niet uit eigen zak. Het is wat je noemt een sigaar uit eigen doos. Want ze krijgen dat geld eerst van de overheid en storten het, na afhouding van een percentage, door aan de uitkeringsrechthebbenden. Maar dankzij deze omslachtige constructie denken veel vakbondsleden dat hun vakbond als een soort sinterklaas de uitkeringscheque betaalt. Net als bij kleine kinderen die van de goedheiligman cadeautjes krijgen, kun je dan als vakbond natuurlijk niet meer kapot.
Belgische vakbonden hanteren het conflictmodel
Dan is er nog een andere verklaring waarom de vakbonden zo sterk staan in België. In tegenstelling tot Nederland is er in België veel meer machtsafstand. Het is een katholiek land dat overheerst en onderdrukt is geweest. Hierdoor is er veel meer hiërarchie dan in het egalitaire Nederland dat zijn waarden en normen veel meer ontleent aan het calvinisme. Nederlanders geloven ook veel meer in het consensusmodel. In de strijd tegen het water moet er immers gepolderd worden en daarin is iedereen gelijk. In België is eerder sprake van een conflictmodel. Een model dat stamt uit de 19e eeuw maar dat door de vakbonden maar al te graag in stand wordt gehouden.
De vraag is echter of de Belgische bonden er slim aan hebben gedaan om bij Denis Knoop zo het poot stijf te houden. De Nederlanders willen immers resultaten zien. Daarom is het zo goed als zeker dat het Nederlandse management van Ahold er wellicht bovenop gaat zitten. Pas dan en niet eerder zullen de cultuurverschillen tussen Belgen en Nederlanders zich echt manifesteren.
Over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
