Is Brussel politiek gezien al even rot als haar tunnels? Feit is wel dat het imago van Brussel, dat zich graag als de hoofdstad van Europa afficheert, in nog geen anderhalf jaar als een ballon uit elkaar is gespetterd. Hoe het zo ver heeft kunnen komen met Brussel heeft wellicht ook met cultuurverschillen te maken…
Het gaat slecht met Brussel. De stad was het voorbije jaar al in het nieuws als Europese Jihaddisten-hoofdstad. Ook was je je leven niet zeker als je door de tunnels reed. Daar vielen brokstukken naar beneden als gevolg van achterstallig onderhoud. Dit leidde tot levensgevaarlijke toestanden.
Trop is ook in Brussel teveel
Wat iedere Vlaming, Waal en Brusselaar al lang wist, is dat die stad ook nog vreselijk inefficiënt bestuurd wordt. Na de terreuracties in België is dat voor het oog van de wereld nog eens pijnlijk duidelijk geworden. Hoe kun je bijvoorbeeld een adequaat anti-terrorismebeleid opzetten in een stad waar niet één, maar liefst zes politiezones actief zijn? En dan werd de voorbije tijd ook nog eens pijnlijk zichtbaar dat de politici die er aan de knoppen draaien, naar hartelust uit de belastingpotten graaien. Zelfs als dat ten koste gaat van de allerzwaksten, zoals de daklozen. Maar de kruik gaat net zo lang te water tot die barst. Zelfs in Brussel lijkt het erop dat ‘Trop’ teveel is. Het gevolg was dat er enkele koppen moesten rollen. Dat daardoor Brussel en Franstalig België onbestuurbaar werd, daar ligt tot nu toe verder niemand van wakker.
Natuurlijk heb je ook in Nederland corruptie. Maar doordat Nederland veel transparanter wordt bestuurd krijgt die minder kans. Bovendien speelt de Nederlandse calvinistische aard ook een rol. Hierdoor zijn in Nederland de grote morele principes veel meer alom aanwezig. Belgen hebben daar in de regel lak aan. Ze zijn anarchistischer. Minder begaan met hun natie en hun overheid. Je zult ze niet snel op de barricades zien staan. Ze zeggen ten hun bestuurders liever ja en doen vervolgens het omgekeerde. Ongetwijfeld komt dit doordat België vooral een historie kende als bezet gebied. Als je niet deed wat je door de machthebbers werd opgedragen, dan kon je dit wel eens duur komen te staan.
Belgen en Vlamingen zijn pragmatischer dan Nederlanders
Doordat Vlamingen minder gehinderd worden door die morele principes zijn ze vaak ook pragmatischer dan Nederlanders. Toen de streng katholieke koning Boudewijn de abortuswet niet wilde tekenen, trad hij gewoon voor enkele uren af, zodat hij er zijn handtekening niet onder hoefde te zetten. In Nederland zou zoiets onmogelijk zijn.
Maar soms heeft het ontbreken van die morele principes ook een keerzijde. Zeker als die doorslaat naar een zekere onverschilligheid. Iedereen in België weet bijvoorbeeld dat politici massaal bijbaantjes hebben, ‘jobkes’ cumuleren. Kortom, dat politiek veel meer dan in Nederland een kwestie van zelfbediening is. Maar niemand stoort zich daaraan. Men drinkt een glas, doet een plas en alles blijft zoals het was.
Brussel is bestuurlijk doodziek
Maar alles heeft zijn grenzen. Dit verklaart waarschijnlijk de maatschappelijke verontwaardiging over het Brusselse wanbestuur. Ik voorspel echter dat dit niet lang zal duren. Zoals zo vaak is het een steekvlam die daarna snel zal uitdoven. Na 30 jaar in België te hebben gewoond, heb ik nooit anders gezien. Natuurlijk weet iedere Belg dat Brussel bestuurlijk al jaren doodziek is. Uit een recent rapport van de Vrije Universiteit van Brussel (VUB) blijkt bijvoorbeeld dat het Brussels Gewest 166 ministers, burgemeesters, schepenen en OCMW-voorzitters telt. Dat is ongeveer net zoveel als Antwerpen (64), Berlijn (71) of Parijs (42) samen.
Hoe het ook zij: het hebben van de grote morele principes knap lastig zijn. Belgen hebben daar echter geen last van. Maar soms zou wat minder onverschilligheid naar de politiek en de instellingen misschien ook geen kwaad kunnen…
Over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
Geluidsnormen luchthaven Zaventem: Waarom Hollandse nuchterheid in België niet werkt
Veel Nederlanders zullen er niks van snappen. Hoe is het mogelijk dat de Belgische nationale luchthaven Zaventem zo in de wielen wordt gereden door politici die zelf belang hebben bij een goed florerende luchthaven die welvaart en vooruitgang voor hun eigen kiezers betekent? Het is het zoveelste bewijs dat België onbestuurbaar is en dat Hollandse nuchterheid in België niet werkt bij het vinden van een oplossing in verband met de geluidsnormen.
Eerst een korte schets van het probleem. België kent zes regeringen en twee daarvan, de Vlaamse regering en de regering van het gewest Brussel hebben al jaren een conflict over de verdeling van de geluidshinder van de luchthaven Zaventem. Zaventem ligt in Vlaanderen en grenst aan het Brusselse gewest. Vliegtuigen die opstijgen en dalen veroorzaken zowel in Vlaanderen als in het Brusselse gewest en de hoofdstad Brussel geluidshinder. Door de aanscherping van de geluidsnormen door het Brusselse gewest dreigen een aantal luchtvaartmaatschappijen te vertrekken.
Geluidsnormen jagen luchtvaartmaatschappijen weg
Mochten de luchtvaartmaatschappijen daadwerkelijk Zaventem de rug toekeren dan is dat niet alleen slecht voor de deelstaat Vlaanderen, maar ook voor het nabijgelegen Brusselse gewest. De luchthaven is immers van vitaal belang, niet alleen voor de vele bedrijven en (Europese) instellingen in de Vlaams/Brussels regio maar ook vanwege de gigantische werkgelegenheid voor de inwoners van zowel Vlaanderen als het Brussels gewest. Temeer daarom is het volstrekt onbegrijpelijk waarom de Brusselse regering met een verstrenging van die geluidsnormen op de proppen kwam en met hoge boetes de luchtvaartmaatschappijen dreigt weg te jagen.
Hoe weinig rationeel kun je zijn, denkt de Nederlander dan. Maar ja, dit is België. Zodra Franstaligen en Vlamingen met elkaar aan de onderhandelingstafel zitten dan komen de oude gevoeligheden, frustraties, meer- en minderwaardigheidscomplexen weer bovendrijven en lijkt een rationele oplossing niet mogelijk. Ook al snijden beide partijen hierdoor diep in het eigen vlees.
In België is niet altijd de ratio in het spel
Mede daarom las ik deze week met een ietwat meewarige glimlach het opiniestuk van de Nederlander Kjeld Vinkx in de Vlaamse krant De Tijd. Hierin vergelijkt hij de problemen van Zaventem met die van Schiphol, ruim 10 jaar geleden. Kjeld is directeur van een adviesbureau in Nederland dat de Nederlandse regering in 2016 bijstond toen die het aantal vluchten van en naar Schiphol wilde uitbreiden. Daartegen was nogal wat protest van omwonenden, actiegroepen en lokale overheden. Die wilden niet meewerken om de regelgeving aan te passen uit vrees voor meer geluidsoverlast.
In zijn opiniestuk in De Tijd betoogde Kjeld Vinkx dat Zaventem weliswaar ingewikkelder is dan Schiphol. Immers, door de Belgische structuur zijn er nog meer partijen met verschillende belangen betrokken waardoor de zaken moeilijker zijn dan bij Schiphol. Maar waarom zou in België niet lukken wat in Nederland wel gelukt is? Een logische en rationele gedachte, ware het niet dat wanneer de ratio in België in het spel is die vlieger plotseling niet meer opgaat…
Een andere structuur maar ook een andere cultuur
Vermoedelijk is Kjeld Vinkx typisch zo’n Nederlander die denkt: we spreken min of meer dezelfde taal en de staatsstructuren zijn in België misschien wel wat anders en ook wat ingewikkelder, maar met een beetje goede wil moet dat allemaal toch op te lossen zijn? Net als in Nederland draagvlak creëren bij alle partijen en dan komt het succes vanzelf. Mispoes, beste Kjeld. Niet in België. Door zo te denken, loop je precies in die valkuil waar eerder al massaal andere Nederlanders in gevallen zijn, waaronder ikzelf. Onthoud nu één ding: België is niet alleen qua structuur maar ook qua cultuur totaal anders dan Nederland.
Belgen zetten bij conflicten liefst de hakken in het zand en graven, zoals ze in 1914/1918 van nabij gezien hebben, liefst diepe loopgraven. Daarin verschuilen zij zich, bekogelen zo nu en dan de vijand om het conflict op de kaart te houden, waarna ieder vervolgens weer voor zijn eigen grote gelijk gaat. En als er ooit een oplossing komt dan is dat zeker niet het resultaat van constructief overleg tussen de betrokken partijen, maar omdat achter de schermen een paar partijbonzen vinden dat het spelletje lang genoeg geduurd. Het was niet voor niks dat Belgie in 2011 maar liefst 541 dagen nodig had om een regering te vormen…
Geluidsnormen, luchthaven Zaventem, cultuurverschillen België Nederland, zakendoen in België
Kent u het werkwoord ‘belgen’? Of het voltooid deelwoord ‘gebelgd’? Volgens ene heer P.H. Schröder wil dat zeggen: boos, geërgerd. Gebelgd is eigenlijk het voltooide deelwoord van het werkwoord belgen, dat vroeger sterk was, zoals nog blijkt uit de vorm (ver)bolgen, maar dat later zwak geworden is. Belgen is afgeleid van het zelfstandig naamwoord balg, zoals in het woord blaasbalg. De eigenlijke betekenis van belgen is: opzwellen. Het zijn dus niet de Nederlanders, maar de Belgen die zich dikker voordoen dan ze eigenlijk zijn. Ofwel: wie zijn er nu de dikke nekken…?
Misplaatst superioriteitsgevoel jegens de Vlamingen
Als Nederbelg heb ik nooit goed gesnapt waarom de Vlamingen zich altijd zo hebben laten ‘belgen’ door hun Franstalige landgenoten. Andersom heb ik nooit begrepen waarom die Franstaligen de Vlamingen voortdurend lopen te jennen? Hebben ze misschien last van een misplaatst superioriteitsgevoel jegens de Vlamingen?
Wel vrij maar niet gelijk
Natuurlijk zijn de Vlamingen niet de grote representanten van de ‘culture française’. Daarvoor moet je bij hun Franstalige zuiderburen zijn. In de ogen van de superieure Franstaligen zijn de Vlamingen maar een hopeloos moerasvolkje. Net als de Nederlanders zijn ze als een soort reservebatavieren ooit met behulp van een vlot de rivier afgezakt en in deze contreien beland. Vlamingen zullen net als Nederlanders nooit iets begrijpen van de verlichte Franstalige cultuur.
Vlamingen waren wel vrij, maar niet gelijk
Vrijheid, gelijkheid en broederschap heeft nooit voor de Vlamingen gegolden. Ook toen België in 1830 een zelfstandig koninkrijk werd. Op papier was afgesproken dat Vlaanderen eentalig Nederlands zou zijn, Wallonië eentalig Frans en Brussel tweetalig. Maar de Vlamingen waren op papier wel vrij, maar niet gelijk. Niet politiek, niet taalkundig, noch sociaaleconomish. De oude Franstalige machtsstructuren bleven in stand. Ook nu nog heeft de Franstalige elite zich daar nooit bij neer wensen te leggen.Een verenigd Europa is nog ver weg. Met de state of mind van de Franstaligen is dat misschien maar goed ook.
Ik had vandaag in Brussel moeten zijn voor een mediatraining. Maar toen ik de berichten over de aanslagen via mijn autoradio hoorde binnenkomen begreep ik dat doorrijden geen zin had en ik ben dus omgekeerd. Dat is in verband met moslimterrorisme al de tweede keer dit jaar, maar daar hoort u mij niet over klagen. Ik was tenslotte weer gezond en wel thuis geraakt. Wel had ik de hele dag een gevoel van machteloosheid en afschuw toen meer en meer duidelijk werd dat de tol van deze zinloze en walgelijke aanslagen in de tientallen doden en honderden gewonden liep.
De dialoog aangaan met moslimgemeenschap…
Veel heb ik vandaag niet meer gedaan behalve afwisselend naar de VRT -tv gekeken en
naar de Nederlandse NPO Radio 1 geluisterd.
Op de Nederlandse radio passeerden de nodige deskundigen die aangaven dat aanslagen zoals in België in Nederland minder waarschijnlijk zijn. Immers; “de Nederlandse maatschappij is minder repressief en het beleid is er meer op gericht om met moslims met extreme neigingen de dialoog te onderhouden, waardoor men in Nederland veel meer de vinger aan de pols heeft”, zo was de heersende mening.
Daar was weer dat moreel superieure vingertje van de Nederlanders
Tussen de regels door proefde je weer dat moreel superieure vingertje van de Nederlanders die het op dit terrein weer beter voor elkaar hebben dan de Belgen. Over zelfgenoegzaamheid gesproken… En nu maar hopen dat binnenkort ook geen islamitische gek met een koffer vol explosieven de luchthaven van Schiphol binnenwandelt en dat superieure beeld weer aan flarden blaast, maar dat even terzijde.
Brussel, een walhalla voor banditisme en terrorisme
Nee, het werkelijke probleem is dat België bestuurlijk gezien een totaal versnipperd land is. En dan heb ik het niet alleen over de vaak moeizame samenwerking tussen de verschillende deelstaten, taalgemeenschappen en de federale regering, maar ook hoe Brussel is georganiseerd. Een samenraapsel van 19 gemeenten (ook wel baronieën genoemd) en maar liefst 6 verschillende politiezones die ieder hun eigen ding doen en weinig bereidheid tot samenwerking hebben. Vooral hierdoor is Brussel een walhalla voor banditisme en terrorisme.
België moet opletten dat het geen failed state wordt
Als Brussel, maar ook de rest van België niet snel afrekenen met die bestuurlijke complexheid en versnippering dan zal het worden waar velen al langer bang voor zijn: een failed state!
België is geen eenvoudig landje. Nee, sterker nog: er is waarschijnlijk geen gecompliceerder landje ter wereld als België. Bekijk dit filmpje en u zult begrijpen waarom dit landje zo moeilijk te besturen is. Knap trouwens van deze meneer om dat allemaal aan de kijker proberen uit te leggen. Desalniettemin is en blijft het een gecompliceerd verhaal. Maar als u het drie keer na elkaar bekijkt dan heeft u zeker het belangrijkste wel door. Veel kijkplezier!
Al jaren is de Belgische belastingdruk de hoogste ter wereld, De Belg betaalt zich blauw, aan belasting. Maar waar gaan die centen eigenlijk naar toe? Of anders gezegd: wat krijgen we er als burger voor terug?
In ieder geval gaan ze niet of onvoldoende naar de publieke voorzieningen.
In vergelijking met de ons omringende landen ligt de Belgische wegeninfrastructuur er belabberd bij. Hetzelfde geldt voor de lamentabele staat waarin de openbare gebouwen zich bevinden, zoals de postkantoren, de politiebureaus en onze schoolgebouwen.
Wie regelmatig naar de ons omringende landen gaat, krijgt de indruk dat bij in België de voorbije 40 jaar de tijd heeft stilgestaan?
Kinderen zitten vaak nog altijd in dezelfde energieverslindende schoolgebouwen als hun ouders toen die veertig jaar geleden naar school gingen. Enkele uitzonderingen daargelaten ademen nog teveel openbare gebouwen dezelfde muffe, klantonvriendelijke sfeer van de jaren vijftig uit, terwijl in onze buurlanden de moderniteit op al die terreinen wel is doorgedrongen. Waarom kan het daar wel, met zelfs minder belastingdruk?
