by Evert van Wijk | Cultuurverschillen bedrijfsleven België Nederland, Geen categorie
Nederlanders en Belgen/Vlamingen die in elkaars landen gaan werken, pas op! Niet zozeer vanwege de fiscale en juridische gevolgen maar vooral door de grote culturele verschillen op de werkvloer. De Belgische en Vlaamse interne bedrijfscultuur wordt veel meer gedomineerd door strikte machtsverhoudingen. Ofwel in België is de baas veel meer de baas dan in Nederland. Beslissingen worden vaak zonder veel omhaal opgelegd, terwijl die in Nederland veel meer in gezamenlijk overleg tot stand komen. Polderen noemen ze dat…
Onlangs las ik in de
PZC dat er een informatiebijeenkomst in Zeeland was geweest om Nederlanders te interesseren om in Vlaanderen te gaan werken. Ongetwijfeld zullen de potentiële geïnteresseerden wel gewezen zijn op de financiële gevolgen die dat kan hebben voor hun ziekteverzekering, de pensioenopbouw en hun belastingplaatje. Maar wat deze geïnteresseerden vooral moeten beseffen is dat het er op de werkvloer in België heel anders aan toe gaat. Belgen en Nederlanders die in elkaars landen gaan werken ervaren die verschillen in bedrijfscultuur vaak als een grote shock. We verstaan elkaar wel, maar we begrijpen elkaar niet altijd leven goed, zoals ik onlangs ook op
BNR Nieuwsradio mocht uitleggen naar aanleiding van
mijn boek Valse Vrienden.
In België is de baas veel meer de baas dan in Nederland
In België is de baas veel meer de baas dan in Nederland. Zo herinner ik me het verhaal van een Nederlander die vroeger bij Fortis aan een Belgische baas rapporteerde. Hij zei dat je bij wijze van spreken je hand moest opsteken als hij naar het toilet wilde gaan… De Vlaamse managementstijl ervoer hij vooral als het in ontvangst nemen van beslissingen van hogerhand die je zonder teveel omhaal moest uitvoeren. Nadien werden die door de baas op juistheid gecontroleerd. Voorheen had hij in een puur Nederlands bedrijf gewerkt. Beslissingen kwamen daar veelal in overleg tot stand, bijvoorbeeld tijdens werkvergaderingen. Als over zaken, veelal na lange discussie, eenmaal consensus was dan was het de taak van de baas om vooral voorwaarden te scheppen waarbinnen de gezamenlijk genomen beslissingen uitgevoerd konden worden.
Voor een Nederlander is tijd veel meer tijd
Belgen zijn net als Nederlanders keiharde werkers. Sterker nog: ik denk dat Belgen zelfs nog harder werken. Toen ik vroeger bij Fokker werkte, was tijd, tijd. Op het fluitsignaal van vijf uur was het een wedstrijd wie als eerste door de poort kon gaan om vervolgens zo snel mogelijk naar huis te sjezen. Nederlanders vinden dat ze recht hebben op een goede life-work-balance. ’s-Avonds op tijd achter de patatten om vervolgens nog fijn naar de sportclub te gaan.
Je moet als baas met goede argumenten komen om de Nederlander te laten overwerken. Als in België de baas je vraagt om nog langer te blijven dan doe je dat ook. Sterker nog: als het werk niet af is dan werken veel Belgen gewoon door tot dat ze klaar zijn. Zelf heb ik dat ook mogen ervaren toen ik in een Benelux-organisatie werkzaam was met een afdeling in België en Nederland. Na vijven kon ik in Nederland een kanon afschieten met de wetenschap niemand te zullen raken. In België daarentegen was het vaak nog tot achtuur een drukte van jewelste.
Nederlandse bazen hoeven geen allesweters te zijn
Wel heb ik de indruk dat er in Nederland op de werkvloer meer wordt gelachen. Het is er gezelliger, er is minder hiërarchie en ook meer teamgeest. Nederlandse bazen moeten hun baas zijn trouwens verdienen. Dat doen ze niet door een allesweter te zijn, maar door voorwaarden te scheppen waarin zijn team het best kan floreren. Zo bouwt hij gezag op in zijn team. Nederlanders willen het op het werk vooral ook leuk hebben. Ze willen inspraak, kunnen meebeslissen, met sloten kopjes koffie als glijmiddel. Nadeel is dat het soms ellenlang kan duren alvorens er beslissingen genomen worden. Maar voordeel is dat ze dan door het hele team gedragen worden, omdat iedereen zich als mede-uitvinder van de beslissing beschouwt.
De hoogte van salarissen is in België staatsgeheim
Belgische bazen pakken dat vaak anders aan. Tijdens werkvergaderingen komen beslissingen niet zozeer met het team tot stand, maar worden ze medegedeeld. Zo moet het en niet anders. Ben je het in België niet met de baas eens dan zeg je hem dat in de regel nooit direct in the face. Want dat kan de relatie wel eens behoorlijk verstoren. Wel ontstaan er dan vaker onduidelijke machtspelletjes, vormen zich partijen en treden er verborgen agenda’s in werking. Het draait met andere woorden veel meer om het betere lobbywerk en uiteindelijk om macht. Misschien is het om die reden dat er op de Belgische werkvloer vaak minder fun is. Men is wat gereserveerder naar elkaar toe. Niet voor niks is een van de grootste geheimen op de Belgische werkvloer de hoogte van het salaris van je collega. In Nederland wordt daar in de regel heel wat minder geheimzinnig over gedaan.
Laat die baas maar praten, ik trek mijn eigen plan…
Niet alleen Belgische managers, maar ook hun ondergeschikten houden er in de regel niet zo van om te zeggen waar het op staat. Hij kiest er liever voor om zich tijdens vergaderingen zo gedeisd mogelijk te houden. Als hem iets gevraagd wordt dan zal hij de indruk wekken om mee te gaan met de voorgestelde aanpak. Wat hij werkelijk denkt, dat blijft geheim. Tegelijkertijd denkt hij: laat die baas maar praten, ik trek wel mijn eigen plan. Dit is tevens één van de grootste frustraties van Nederlandse managers die naar België komen. ‘Mijn deur staat voor iedereen altijd open’, is wat een Nederlander ogenblikkelijk zal roepen. Maar hij zal weldra vaststellen dat niemand daar daadwerkelijk gebruik van zal maken. Belgen zijn in de ogen van Nederlanders beleefder, omdat ze uiterst zelden zeggen wat ze denken. Maar verborgen agenda’s zijn in België overal en altijd aanwezig.
over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is. by Evert van Wijk | Cultuurverschillen België Nederland
“Onze cultuurverschillen met andere landen zijn veel groter dan die met Nederland en Vlaanderen. Dit komt alleen al door onze gemeenschappelijke taal”. Dit zegt de Vlaming
Luc Devoldere, hoofdredacteur van het Vlaams-Nederlandse cultuurtijdschrift
ons Erfdeel in
dit artikel. Het verscheen onlangs in het Vlaamse internettijdschrift
Doorbraak.be. De heer Devoldere zou echter beter van achter zijn schrijftafel vandaan komen om te ontdekken hoe het werkelijk zit met de relatie Vlaanderen – Nederland. Want het klopt absoluut niet dat de verschillen tussen Vlaanderen en Nederland kleiner zijn dan met de meeste andere buurlanden.
Ik beschouw mijzelf als een ervaringsdeskundige. Als communicatie-adviseur sta ik meer dan 30 jaar bijna dagelijks stevig met mijn beide ‘hoeven’ in de praktijk bij heel wat (Benelux)-bedrijven, instellingen en multinationals. Daar zie ik dat bijvoorbeeld de verschillen tussen Duitsers-Nederlanders of Britten-Nederlanders veel kleiner zijn dan die tussen Vlamingen en Nederlanders. Aanvankelijk vond ik dat raar. We spreken toch dezelfde taal, dus dan zal de rest ook wel min of meer hetzelfde zijn. Maar mooi niet dus.
Workshops en lezingen over cultuurverschillen
Om een verklaring te vinden waarom de verschillen tussen Belgen/Vlamingen en Nederlanders zo groot zijn, ben ik me daarin gaan verdiepen. Vele artikelen heb ik inmiddels over dit onderwerp geschreven alsook enkele boeken, waaronder het onlangs verschenen
Valse Vrienden. Als gevolg hiervan word ik met regelmaat uitgenodigd om
lezingen en workshops te geven over hoe je de interculturele samenwerking tussen met name Vlamingen en Nederlanders kunt bevorderen/verbeteren. Want vooral in Benelux-organisaties is en blijft dit een van de meest onderschatte knelpunten.
In gemengde teams van Vlamingen en Nederlanders staan ze vaak met de ruggen naar elkaar toe. Iets dat je zelden ziet als Britten, Nederlanders of Duitsers in gemengde teams samenwerken. Natuurlijk gaat het ook wel eens goed in de samenwerking tussen Vlamingen en Nederlanders. Kijk naar defensie. Maar helaas is de samenwerking in de praktijk vaak hoofdpijn in plaats van meerwaarde.
Overname van de Nederlandse krantenwereld door de Vlamingen
Het voorbeeld dat meneer Devoldere in het bewuste interview geeft met betrekking tot de overname door de Vlamingen van een (heel) groot deel van de Nederlandse krantenwereld is trouwens naast de kwestie. Het gaat hier niet om samenwerking maar om een puur economische overname. En de Vlamingen kijken wel uit om zich te bemoeien met de Nederlandse redactionele eigenheid, kleur en vrijheden van de overgenomen titels. Zouden ze dat wel doen dan kan ik nu al voorspellen dat geheid de pleuris uitbreekt.
In het bewuste interview verwijst Devoldere ook naar een citaat van Nietzsche: “een natie zijn mensen die dezelfde taal spreken en dezelfde kranten lezen”. Ook hier heb ik grote moeite mee, nog los van het feit of je België überhaupt (nog) een natie mag noemen…
Tja, we spreken dan misschien min of meer dezelfde taal, maar ondanks de overname van de Nederlandse pers door de Vlamingen, lezen we nog altijd totaal verschillende kranten.
Natiegevoel wordt niet alleen bepaald door gemeenschappelijke taal
Natuurlijk is de taal is een belangrijk cultureel aspect, maar het natie-gevoel wordt vooral bepaald door het geheel aan gemeenschappelijke waarden en normen en op dat terrein zijn er grote verschillen tussen Vlaanderen en Nederland. Niet dat we dat erg moeten vinden. Juist niet! Want als we we echt willen samenwerken dan moeten we de vaak onderschatte cultuurverschillen onder ogen durven zien ipv weg te poetsen. Dan pas zal de samenwerking minder hoofdpijn en meer meerwaarde gaan opleveren. ( zie ook:
https://cultuurverschillenbelgienederland.nl/workshop…/ of mijn blog:
https://cultuurverschillenbelgienederland.nl/blog…/
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen België Nederland
België en Vlaanderen hebben een heel andere debatcultuur dan Nederland. Dat is wellicht ook de verklaring waarom in Nederland mijn boek Valse Vrienden behoorlijk wat meer media-aandacht heeft gehad van krant, radio en televisie dan in België. Wellicht komt dit omdat Valse Vrienden op het vlak van de wederzijdse (on)hebbelijkheden de geit en de kool niet spaart. Van, laten we zeggen, die Nederlandse directheid, daar houden Belgen niet zo van…
Heeft de Nederlandse koopmansgeest ermee te maken?
Ik had mijn uitgever hier van tevoren al voor gewaarschuwd. Vlamingen houden er niet van om een spiegel voorgehouden te krijgen en zeker niet door een Nederlander.
Andersom vinden Nederlanders het wel spannend als een buitenstaander hun volksaard analyseert. Het kan immers geen kwaad om te weten hoe buitenlanders tegen je (on)hebbelijkheden aankijken, vinden Nederlanders want daar kun je alleen je voordeel mee doen. Of daar de Nederlandse koopmansgeest iets mee te maken heeft, weet ik niet. Al is het natuurlijk wel handig om te weten wat je reputatie is als je met een buitenlander zaken gaat doen.
In de debatcultuur botst de Calvinistische met de katholieke cultuur
Het zou me ook niet verbazen dat de calvinistische cultuur er ook een beetje mee tussen zit dat onze debatcultuur zo verschilt. De calvinistische cultuur is nu eenmaal wat opener en minder macho en hiërarchisch dan de meer katholieke Belgische cultuur. Hierdoor botst het ook vaak tussen Nederlanders en Belgen, zo stel ik vaak vast als ik bij bedrijven daarover workshops geef. In de Nederlandse debatcultuur kun je perfect van mening verschillen, zonder dat de persoonlijke relatie daar onder lijdt. In de Belgische debatcultuur ziet men een verschil van mening daarentegen sneller als een persoonlijke afwijzing.
Ik herinner me in dit verband nog goed een telefoongesprek dat ik met de redactie van de Belgische krant De Standaard voerde, dat ongeveer als volgt ging:
‘Dag mevrouw, ik heb van de uitgever begrepen dat u een recensie-exemplaar van mijn boek heeft aangevraagd en ik vroeg me af of jullie daar nog iets over gaan schrijven?’
‘Het spijt me, meneer Van Wijk, maar we gaan er geen aandacht aan besteden.’
‘Jammer,’ antwoordde ik, ‘maar mag ik misschien weten waarom u tot die keuze bent gekomen?’
‘Jazeker, meneer Van Wijk. We hebben hier intern behoorlijk lang over gediscussieerd, maar we zijn tot de vaststelling gekomen dat uw boek een aaneenschakeling is van clichés. We vinden dat u met uw boek alleen maar open deuren intrapt.’
‘Tja,’ antwoordde ik, ‘als dat uw mening is, waarom schrijft u die dan niet op in een recensie? Daar zijn recensies toch voor?’
‘Nee, toch niet. We gaan er niet over schrijven, omdat dit boek te weinig toevoegt…’
Ik voelde dat het geen zin had om het gesprek voort te zetten. Ik bedankte haar voor haar toelichting, maar mijn conclusie was duidelijk. Ik was net weer getuige geweest van een belangrijk cultuurverschil. In België zwijgt men een onwelgevallig boek liever dood, terwijl men in Nederland er juist een debat over aangaat…
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen België Nederland
Zeggen we nu Vlaming of Belg tegen iemand die uit het Nederlandstalige deel van België afkomstig is? Een lastige vraag, die niet echt eenvoudig te beantwoorden is.
Vlamingen voelen zich steeds minder Belg
Vraag je aan een Fries, Zeeuw , Brabander of zelfs Limburger waar hij vandaan komt dan zal hij zeggen: uit Nederland. Stel je dezelfde vraag aan iemand uit Nederlandstalig België dan zegt hij steeds vaker uit Vlaanderen in plaats vanuit België. Door de vele staatshervormingen die België de laatste decennia heeft gehad en waarbij voortdurend taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden werden overgeheveld naar de deelstaten zoals Vlaanderen, voelen Vlamingen zich steeds minder Belg en steeds meer Vlaming. Al is Vlaming of Belg zijn in veel gevallen geen echte keuze, want Vlamingen voelen zich dikwijls beide. Dat laatste was trouwens ook de conclusie van een onderzoek van de Katholieke Universiteit van Leuven. Wat wel opviel was dat de onderzochte groep zich steeds meer met Vlaanderen identificeert De laatste jaren groeide die van 26,5 procent naar 35 procent . De groep die zich vooral Belg voelt, nam dan weer af tot 23 procent.
Vlaming of Belg is ook een politieke keus
Of inwoners van Belgieë zich liever Vlaming of Belg noemen is mede afhankelijk van de politieke overtuiging.Socialisten en de Groenen zijn in het algemeen meer voorstander van het unitaire België en hetzelfde geldt ook voor de Walen al doen de laatsten dat vooral uit economisch opportunisme, bang dat als gevolg van verdere staatshervormingen de geldtransfers van het rijkere Vlaanderen naar het armlastige Wallonië wel eens zouden opdrogen.
Kiezers op partijen als N-VA (in 2016, ten tijde van het schrijven van dit boek de grootste regeringspartij) alsook het Vlaams Belang zijn dan weer voorstander van een onafhankelijk Vlaanderen en zien zich primair als Vlaming in plaats van Belg, terwijl de liberalen van de OVLD en de christendemocraten van CD&V met betrekking tot de Vlaming- of Belgenkwestie dan weer koud en warm blazen naar gelang het hun uitkomt. Tja, Vlaming of Belg? Het antwoord op die vraag is niet eenvoudig, Ook op dit gebied is België een oer-ingewikkeld landje…
by Evert van Wijk | Nieuws over mijn boek
Vaak denk je dat je nog zeeën van tijd hebt. Dat gevoel had ik toen ik in februari van dit jaar met het opzetten van een soort framework begon voor mijn nieuwe boek Valse Vrienden. Ik had met de uitgever Scriptum uit Schiedam afgesproken dat ik mijn manuscript eind juni klaar zou hebben. Maar mijn normale werk, het geven van debat- en mediatraining ging ook gewoon door. Als je dan ‘s-avonds thuiskomt heb je vaak geen fut meer om nog een paar uur te gaan zitten schrijven. Zo werkt het trouwens ook niet bij mij. Ik ben eerder iemand die zich liever een paar weken opsluit om dan achter elkaar door te gaan. Maar plotseling was die deadline opeens wel akelig dichtbij.Daarom besloot ik om mijn agenda de laatste week van juni en de eerste twee weken van juli schoon te vegen en in zijn geheel te benutten voor het schrijven van mijn boek.
Black pudding en ijzeren discipline
Om zeker te zijn van de nodige rust, reisden we af naar onze vakantiecottage aan de Zuidwestkust van Ierland. Met een ijzeren discipline stond ik iedere ochtend om 7.00 uur op om eerst naar het nabije meer te wandelen om er een frisse duik in te nemen. Vervolgens een stevig ontbijt met ‘Black pudding’ ( een soort bloedworst) afkomstig van Sneem, een plaatsje dat aan de andere kant van de baai ligt. Na mijn zakelijkse mails te hebben afgewerkt ging ik zo rond de klok van 9.00 uur aan het schrijven en met resultaat: 14 juli zette ik de laatste punt en was het manuscript klaar om naar de uitgever te worden doorgestuurd.
Medio september moet Valse Vrienden klaar zijn
Hoe ziet nu de verdere timing van Valse Vrienden eruit? Ik ben geen Neerlandicus, dus de uitgever zal er nog het nodige werk aan hebben om her en der wat schaafwerk aan de kopij te verrichten. Vervolgens gaat de vormgever ermee aan de slag. En als hij/zij klaar is dan gaat het boek uiteindelijk in druk. De tweede helft van september zou het in de boekhandel beschikbaar moeten zijn.
Voor Belgen en Nederlanders is Valse Vrienden een MUST READ !
Ik kan nu al zeggen dat ik het boek Valse Vrienden met veel plezier geschreven heb. Ik heb het laten nalezen door heel goede vrienden in de wetenschap dat alleen heel goede vrienden eerlijk zeggen wat ze ervan vinden. Ze waren allemaal erg enthousiast en stuk voor stuk vonden ze dat het niet alleen een leuk, maar ook een heel informatief boek is geworden. Zeker voor Belgen en Nederlanders die veel met elkaar te maken hebben, is het een MUST READ!
