by Evert van Wijk | Cultuurverschillen België Nederland
Polderen
Absurditeiten, zoals onlangs, toen bouwvakkers in de Belgische plaats Keerbergen een lantaarnpaal in een huis hadden gemetseld, halen ook in Nederland breed het nieuws. Zulke surrealistische taferelen zijn immers typisch Belgisch in de ogen van de Nederlander. Maar de architect van het gebouw die daar de opdracht toe gaf deed dat niet zomaar…
Als je in België de overheid, en vooral de belastingdienst te slim af kunt zijn, dan is alles geoorloofd. De overheid en de belastingdienst maken van de Belg een ware anarchist. Nu houden Nederlanders natuurlijk ook niet van belasting betalen, maar toch is de overheid erin geslaagd om met de belastingbetaler op wat vriendelijker voet te komen staan. De al jarenlang lopende campagne van de Nederlandse belastingdienst “leuker kunnen we het niet maken, wel gemakkelijker”, zal daar ongetwijfeld mede aan hebben bijgedragen. Ook de dienstverlening naar de burger toe, zoals de belastingtelefoon, die je bij vragen in de regel efficiënt van dienst kan zijn, zal ook voor een positiever imago hebben gezorgd.
Als belastingbetaler wil je ook iets terug krijgen
Dat Belgen zo anarchistische zijn ten opzichte van hun overheid is eigenlijk niet zo raar. kijken we naar het overheidsbeslag, de bestedingen van de overheid gemeten naar het Bruto Nationaal Product, dan bedraagt die 54 procent. In Nederland en Zwitserland bedraagt dat percentage respectievelijk 47 en 35 procent. Een beduidend lager percentage waar je in die landen als belastingbetaler ook nog eens meer voor terug krijgt. Denk aan een goede wegeninfrastructuur, de staat van overheidsgebouwen én overheidsdiensten die toch redelijk goed en efficiënt werken in die landen.
Een serviceniveau ten tijde van het ijzeren gordijn
Wie in België een beroep wil doen op zijn overheid wordt daar in de regel ook niet echt vrolijk van. Zeker als het gaat om de federale overheid. Eigenlijk moet je al blij zijn als ze daar überhaupt de telefoon opnemen. En als ze dat om de een of andere reden toch mochten doen, dan vergaat je algauw de vreugde. Je wordt dan net zo lang doorverbonden totdat je bij een toestel bent aanbeland dat helemaal niet meer wordt opgenomen. Je bent dan weer bij af. Veel overheidsdiensten hebben een serviceniveau waar men ten tijde van het IJzeren Gordijn in Oost-Europa trots op geweest zou zijn.
De architect kwam met een mediastunt
Wil je door die lethargie heen breken dan moet je slim zijn. Niet alleen slim, maar ook creatief. Waarschijnlijk daarom besloot de architect om in plaats van een schier eindeloze strijd met de ambtelijke molens, hun disfunctioneren publiekelijk aan de kaak te stellen. Wellicht door schade en schande wijs geworden zal hij gedacht hebben: ga niet het gevecht aan met de instanties, want dan zetten ze helemaal hun hakken in het zand. Verzin dus een list. En zo kwam hij met een mediastunt waar men tot ver over de grens van mocht meesmullen. Dat het dan opeens wel snel vooruit kan gaan werd dezelfde dag in het avondjournaal duidelijk. Iemand van overheidswege verklaarde dat de bewuste lantaarnpaal binnen de week zal worden verwijderd.
De aannemer zag meteen de redelijkheid en logica in
Die avond tijdens het tv-journaal over die ingemetselde lantaarnpaal moest ik aan mijn dochter denken die destijds in Nederland een Lunchroom uitbaatte. Toen de gemeentelijke plannen tot herinrichting van het plein waar zij haar lunchroom had, werden uitgevoerd, bleek dat er volgens de tekening midden op haar terras een lantaarnpaal was ingetekend. Terwijl de aannemer al bezig was om het gat te graven, schoot ze hem aan. Ze legde hem uit dat dit voor haar terras erg nadelig was en ze vroeg hem of hij de lantaarnpaal een tweetal meter kon doen opschuiven. De aannemer zag meteen de redelijkheid en logica van haar vraag waarop hij zonder omhaal haar verzoek inwilligde.
Zou het zo ook in België werken? Ik vermoed van niet. De baas is in België immers veel meer de baas dan in Nederland. Hij zal zeggen: zo staat het op papier, dus zo doen we het ook. Ook zullen zijn ondergeschikten niet snel durven tornen aan zijn autoriteit. Dat wordt bovendien niet van hun verwacht. Initiatieven of ideeën die van bottom-up komen worden minder gestimuleerd of sterker nog: soms worden ze gezien als een poging om het gezag van de baas te ondermijnen en dat kan wel eens dodelijk zijn in de arbeidsrelaties. Je houdt dus beter maar je mond en je doet zoals het je gezegd is. Dat is ook het aller veiligst.
Polderen
De inmiddels gepensioneerde socioloog Geert Hofstede heeft vroeger al eens onderzoek gedaan naar de culturele verschillen tussen ondermeer Belgen/Vlamingen en Nederlanders. Daaruit kwam duidelijk naar voren dat op dimensies als Machtsafstand (hiërarchie) en Masculiniteit de Belgen/Vlamingen aanzienlijk hoger scoren dan de Nederlanders. Je ziet dat ook duidelijk terug in de arbeidsverhoudingen. In de minder masculiene Nederlands werkrelaties vinden Nederlanders het in de regel minder moeilijk om te erkennen dat ze een fout hebben gemaakt. Wellicht komt dit ook omdat niet alleen successen, maar ook failures, het gevolg zijn van beslissingen die door het gehele team zijn genomen. En daarmee zijn we meteen aangekomen op een tweede grote verschil in leiding geven. In België worden beslissingen door de baas medegedeeld aan het team. In Nederland komen ze in het team waar de baas leiding aan geeft gezamenlijk tot stand. Dat vraagt natuurlijk om overleg. Vaak om veel overleg… En dat verklaart meteen waarom er in Nederland zoveel vergaderd wordt. Daar hebben ze in Nederland trouwens een woord voor: polderen…
Over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
![Brussel is politiek gezien al even rot als haar tunnels]()
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen actueel, Cultuurverschillen België Nederland, Staatsstructuur en economie
Is Brussel politiek gezien al even rot als haar tunnels? Feit is wel dat het imago van Brussel, dat zich graag als de hoofdstad van Europa afficheert, in nog geen anderhalf jaar als een ballon uit elkaar is gespetterd. Hoe het zo ver heeft kunnen komen met Brussel heeft wellicht ook met cultuurverschillen te maken…
Het gaat slecht met Brussel. De stad was het voorbije jaar al in het nieuws als Europese Jihaddisten-hoofdstad. Ook was je je leven niet zeker als je door de tunnels reed. Daar vielen brokstukken naar beneden als gevolg van achterstallig onderhoud. Dit leidde tot levensgevaarlijke toestanden.
Trop is ook in Brussel teveel
Wat iedere Vlaming, Waal en Brusselaar al lang wist, is dat die stad ook nog vreselijk inefficiënt bestuurd wordt. Na de terreuracties in België is dat voor het oog van de wereld nog eens pijnlijk duidelijk geworden. Hoe kun je bijvoorbeeld een adequaat anti-terrorismebeleid opzetten in een stad waar niet één, maar liefst zes politiezones actief zijn? En dan werd de voorbije tijd ook nog eens pijnlijk zichtbaar dat de politici die er aan de knoppen draaien, naar hartelust uit de belastingpotten graaien. Zelfs als dat ten koste gaat van de allerzwaksten, zoals de daklozen. Maar de kruik gaat net zo lang te water tot die barst. Zelfs in Brussel lijkt het erop dat ‘Trop’ teveel is. Het gevolg was dat er enkele koppen moesten rollen. Dat daardoor Brussel en Franstalig België onbestuurbaar werd, daar ligt tot nu toe verder niemand van wakker.
Natuurlijk heb je ook in Nederland corruptie. Maar doordat Nederland veel transparanter wordt bestuurd krijgt die minder kans. Bovendien speelt de Nederlandse calvinistische aard ook een rol. Hierdoor zijn in Nederland de grote morele principes veel meer alom aanwezig. Belgen hebben daar in de regel lak aan. Ze zijn anarchistischer. Minder begaan met hun natie en hun overheid. Je zult ze niet snel op de barricades zien staan. Ze zeggen ten hun bestuurders liever ja en doen vervolgens het omgekeerde. Ongetwijfeld komt dit doordat België vooral een historie kende als bezet gebied. Als je niet deed wat je door de machthebbers werd opgedragen, dan kon je dit wel eens duur komen te staan.
Belgen en Vlamingen zijn pragmatischer dan Nederlanders
Doordat Vlamingen minder gehinderd worden door die morele principes zijn ze vaak ook pragmatischer dan Nederlanders. Toen de streng katholieke koning Boudewijn de abortuswet niet wilde tekenen, trad hij gewoon voor enkele uren af, zodat hij er zijn handtekening niet onder hoefde te zetten. In Nederland zou zoiets onmogelijk zijn.
Maar soms heeft het ontbreken van die morele principes ook een keerzijde. Zeker als die doorslaat naar een zekere onverschilligheid. Iedereen in België weet bijvoorbeeld dat politici massaal bijbaantjes hebben, ‘jobkes’ cumuleren. Kortom, dat politiek veel meer dan in Nederland een kwestie van zelfbediening is. Maar niemand stoort zich daaraan. Men drinkt een glas, doet een plas en alles blijft zoals het was.
Brussel is bestuurlijk doodziek
Maar alles heeft zijn grenzen. Dit verklaart waarschijnlijk de maatschappelijke verontwaardiging over het Brusselse wanbestuur. Ik voorspel echter dat dit niet lang zal duren. Zoals zo vaak is het een steekvlam die daarna snel zal uitdoven. Na 30 jaar in België te hebben gewoond, heb ik nooit anders gezien. Natuurlijk weet iedere Belg dat Brussel bestuurlijk al jaren doodziek is. Uit een recent rapport van de Vrije Universiteit van Brussel (VUB) blijkt bijvoorbeeld dat het Brussels Gewest 166 ministers, burgemeesters, schepenen en OCMW-voorzitters telt. Dat is ongeveer net zoveel als Antwerpen (64), Berlijn (71) of Parijs (42) samen.
Hoe het ook zij: het hebben van de grote morele principes knap lastig zijn. Belgen hebben daar echter geen last van. Maar soms zou wat minder onverschilligheid naar de politiek en de instellingen misschien ook geen kwaad kunnen…
Over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen België Nederland
“Onze cultuurverschillen met andere landen zijn veel groter dan die met Nederland en Vlaanderen. Dit komt alleen al door onze gemeenschappelijke taal”. Dit zegt de Vlaming
Luc Devoldere, hoofdredacteur van het Vlaams-Nederlandse cultuurtijdschrift
ons Erfdeel in
dit artikel. Het verscheen onlangs in het Vlaamse internettijdschrift
Doorbraak.be. De heer Devoldere zou echter beter van achter zijn schrijftafel vandaan komen om te ontdekken hoe het werkelijk zit met de relatie Vlaanderen – Nederland. Want het klopt absoluut niet dat de verschillen tussen Vlaanderen en Nederland kleiner zijn dan met de meeste andere buurlanden.
Ik beschouw mijzelf als een ervaringsdeskundige. Als communicatie-adviseur sta ik meer dan 30 jaar bijna dagelijks stevig met mijn beide ‘hoeven’ in de praktijk bij heel wat (Benelux)-bedrijven, instellingen en multinationals. Daar zie ik dat bijvoorbeeld de verschillen tussen Duitsers-Nederlanders of Britten-Nederlanders veel kleiner zijn dan die tussen Vlamingen en Nederlanders. Aanvankelijk vond ik dat raar. We spreken toch dezelfde taal, dus dan zal de rest ook wel min of meer hetzelfde zijn. Maar mooi niet dus.
Workshops en lezingen over cultuurverschillen
Om een verklaring te vinden waarom de verschillen tussen Belgen/Vlamingen en Nederlanders zo groot zijn, ben ik me daarin gaan verdiepen. Vele artikelen heb ik inmiddels over dit onderwerp geschreven alsook enkele boeken, waaronder het onlangs verschenen
Valse Vrienden. Als gevolg hiervan word ik met regelmaat uitgenodigd om
lezingen en workshops te geven over hoe je de interculturele samenwerking tussen met name Vlamingen en Nederlanders kunt bevorderen/verbeteren. Want vooral in Benelux-organisaties is en blijft dit een van de meest onderschatte knelpunten.
In gemengde teams van Vlamingen en Nederlanders staan ze vaak met de ruggen naar elkaar toe. Iets dat je zelden ziet als Britten, Nederlanders of Duitsers in gemengde teams samenwerken. Natuurlijk gaat het ook wel eens goed in de samenwerking tussen Vlamingen en Nederlanders. Kijk naar defensie. Maar helaas is de samenwerking in de praktijk vaak hoofdpijn in plaats van meerwaarde.
Overname van de Nederlandse krantenwereld door de Vlamingen
Het voorbeeld dat meneer Devoldere in het bewuste interview geeft met betrekking tot de overname door de Vlamingen van een (heel) groot deel van de Nederlandse krantenwereld is trouwens naast de kwestie. Het gaat hier niet om samenwerking maar om een puur economische overname. En de Vlamingen kijken wel uit om zich te bemoeien met de Nederlandse redactionele eigenheid, kleur en vrijheden van de overgenomen titels. Zouden ze dat wel doen dan kan ik nu al voorspellen dat geheid de pleuris uitbreekt.
In het bewuste interview verwijst Devoldere ook naar een citaat van Nietzsche: “een natie zijn mensen die dezelfde taal spreken en dezelfde kranten lezen”. Ook hier heb ik grote moeite mee, nog los van het feit of je België überhaupt (nog) een natie mag noemen…
Tja, we spreken dan misschien min of meer dezelfde taal, maar ondanks de overname van de Nederlandse pers door de Vlamingen, lezen we nog altijd totaal verschillende kranten.
Natiegevoel wordt niet alleen bepaald door gemeenschappelijke taal
Natuurlijk is de taal is een belangrijk cultureel aspect, maar het natie-gevoel wordt vooral bepaald door het geheel aan gemeenschappelijke waarden en normen en op dat terrein zijn er grote verschillen tussen Vlaanderen en Nederland. Niet dat we dat erg moeten vinden. Juist niet! Want als we we echt willen samenwerken dan moeten we de vaak onderschatte cultuurverschillen onder ogen durven zien ipv weg te poetsen. Dan pas zal de samenwerking minder hoofdpijn en meer meerwaarde gaan opleveren. ( zie ook:
https://cultuurverschillenbelgienederland.nl/workshop…/ of mijn blog:
https://cultuurverschillenbelgienederland.nl/blog…/
by Evert van Wijk | Staatsstructuur en economie
Al jaren is de Belgische belastingdruk de hoogste ter wereld, De Belg betaalt zich blauw, aan belasting. Maar waar gaan die centen eigenlijk naar toe? Of anders gezegd: wat krijgen we er als burger voor terug?
In ieder geval gaan ze niet of onvoldoende naar de publieke voorzieningen.
In vergelijking met de ons omringende landen ligt de Belgische wegeninfrastructuur er belabberd bij. Hetzelfde geldt voor de lamentabele staat waarin de openbare gebouwen zich bevinden, zoals de postkantoren, de politiebureaus en onze schoolgebouwen.
Wie regelmatig naar de ons omringende landen gaat, krijgt de indruk dat bij in België de voorbije 40 jaar de tijd heeft stilgestaan?
Kinderen zitten vaak nog altijd in dezelfde energieverslindende schoolgebouwen als hun ouders toen die veertig jaar geleden naar school gingen. Enkele uitzonderingen daargelaten ademen nog teveel openbare gebouwen dezelfde muffe, klantonvriendelijke sfeer van de jaren vijftig uit, terwijl in onze buurlanden de moderniteit op al die terreinen wel is doorgedrongen. Waarom kan het daar wel, met zelfs minder belastingdruk?
