België heeft biercultuur en Nederland een spruitjescultuur
Eindelijk erkent UNESCO Belgische biercultuur
Frankrijk heeft een wijncultuur. België heeft, zoals sinds kort officieel door de UNESCO bevestigd is, een biercultuur. En Nederland, tja wat heeft Nederland? Nederland heeft een spruitjescultuur! Dat stelde ik vast toen ik onlangs rond etenstijd een Nederlands appartement betrad en de geur van spruitjes me van alle kanten tegemoet kwam… Maar wat veel Belgen niet weten of niet willen weten, is dat Nederland meer brouwerijen heeft dan België. Desalniettemin zou ik de Nederlanders niet willen adviseren om met hun biercultuur bij de UNESCO uit te gaan pakken. Want die zou wel eens heel schril kunnen afsteken ten opzichte van de Belgische biercultuur…
Belgie heeft dankzij erkenning UNESCO een officiële biercultuur
De Belgen hadden onlangs wel een heel goede reden om het glas te heffen. De UNESCO was namelijk akkoord gegaan dat voortaan de biercultuur in België een plaats verdient op de Representatieve Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. Maar wat houdt die biercultuur nu eigenlijk in? En vooral: waarom staat België helemaal terecht op die lijst, ondanks dat Nederland meer brouwerijen telt? Want wat vele Belgen niet weten is dat, aldus het NOS-nieuws, Nederland met 312 brouwerijen, België (263 stuks) toch mooi heeft ingehaald. Maar kwantiteit is niet hetzelfde als kwaliteit…
Zijn Nederlanders bierbarbaren?
Speciale biertjes zijn in Nederland populairder dan ooit. Zit je in Nederland op een terras en je bestelt een gewoon tappilsje dan hoor je er niet meer bij. Nog niet zo lang geleden was dat anders. Als het om bierkeuzes ging, kon je een normale pils of een kleintje pils bestellen. Die werden dan geserveerd in een soort Coca-Cola-glas. Vaak waren die glazen niet eens goed uitgespoeld en sloeg het pilsje al dood voordat je je tanden in het schuim had kunnen zetten.
Kwam je bij Nederlanders thuis op bezoek en kwam het pils op tafel dan toonden zij zich ook daar regelrechte bierbarbaren. Dikwijls kwam het pils rechtstreeks uit een proviandkast of een ruimte die voor een kelder moest doorgaan; lauwwarm en de detergent-resten in het glas zorgde ervoor dat het onmiddellijk doodsloeg. In plaats van genieten werd bier drinken zo een regelrechte straf. Je zou voor minder meteen lid worden van de Anonieme Alcoholisten.
Trappist van Westvleteren
Bij mijn West-Vlaamse schoonfamilie ging dat er wel anders aan toe. Kwamen we op bezoek dan stond de trappist van Westvleteren je in bijbehorend glas al snel toe te lachen. Daar zorgde mijn schoonvader wel voor. Met een ijzeren mandje waar precies 4 flesjes in paste, daalde hij meermaals af naar een echte kelder die zijn assortiment bieren zomer en winter op de juiste temperatuur hielden. Dit was letterlijk en figuurlijk met volle teugen genieten!
Maar gelukkig is de laatste jaren in Nederland op het gebied van eten en drinken veel ten goede veranderd. De Cola-glaasjes met pils zie je nergens meer, een enkele sportkantine daargelaten. Nationale en regionale brouwerijen brachten naast pils ook speciale bieren op de markt en vandaag de dag heeft iedere stad of dorp wel zijn eigen artisanale streekbier met bijbehorend glas.
In Nederland is het culinair barbarisme voltooid verleden tijd
Naast de bier(r)evolutie was er in Nederland ook op het vlak van eten een kwaliteitsslag gaande. De sterrenrestaurants schoten de laatste jaren als paddestoelen uit de grond. Volgens Wikipedia telt Nederland momenteel 107 sterrenrestaurants. Maar in tegenstelling tot het aantal brouwerijen blijft België voorlopig toch nog koploper met maar liefst 157 restaurants die zich met 1, 2 of 3 Michelinsterren mogen tooien.
Ondanks die inhaalslag zal Nederland naar mijn gevoel niet snel in aanmerking komen voor een plek op UNESCO-lijst voor haar eet- en drinkcultuur. Waarom? Omdat het bij eten en drinken niet alleen gaat om de kwaliteit van het intrinsieke product. Ook de (kleine) dingetjes eromheen moeten in orde zijn. Denk aan de timing wanneer het volgende gerecht moet doorkomen, de manier waarop de drank wordt geserveerd en ga zomaar verder.
Zo herinner ik me dat ik jaren geleden was uitgenodigd om in een van de meest luxe restaurants in Kaapstad te gaan eten. Achter iedere stoel stond een bediende. Maar de gangen kwamen veel te snel door en de timing van de wijnen liep achter de feiten aan. Ofschoon er over de kwaliteit van het eten niets te klagen viel, proefde je aan alles dat dit restaurant niet beschikte over een echte culinaire cultuur. Eerder was hier sprake van culinair barbarisme…
Belgische biercultuur is onderdeel van hun culinaire cultuur
Wie in België een speciale bier bestelt weet dat wat hij krijgt af is. Eigenlijk is de Belgische biercultuur een belangrijk onderdeel van de Belgische culinaire cultuur. In de praktijk betekent dit dat je in België in bijna ieder dorpje wel een brasserie of restaurant vindt waar je heerlijk kunt eten en drinken. Waar de kok niet voor gemakkelijkheidoplossingen gaat door te kiezen voor sauzen uit een pakje. Waar je, net als in Frankrijk, een prima pot krijgt voorgeschoteld. Nederland maakt op dit terrein stappen vooruit, maar het zal nog wel even duren tot ook de Nederlanders dit in hun genen hebben…
Evert van Wijk is Nederbelg en blogt op zijn website cultuurverschillenbelgienederland.nl bijna wekelijks over de cultuurverschillen tussen Belgen/Vlamingen en Nederlanders. Hij is tevens auteur van Valse Vrienden, uitgegeven bij scriptum, 2016, 2e druk, dat eveneens over dit onderwerp gaat.
