by Evert van Wijk | Cultuurverschillen en politiek
Na het eerder afketsen van de fusie PostNL en Bpost in mei van dit jaar beseffen de Nederlanders van PostNL dat ze aan een intercultureel drama België – Nederland zijn ontsnapt. Maar de schrik zat er bij de Nederlanders even goed in toen de Belgen opnieuw hun oog op PostNL hadden laten vallen. Want het is vragen om problemen om een oud hiërarchisch en politiek geleid overheidsbedrijf als BPost te fuseren met een modern plat en mager commercieel geleid bedrijf als PostNL dat mentaal al volop in de 21e eeuw staat. Alleen daarom al is het een goede zaak dat overname niet is doorgegaan.
Greep van politieke en vakbonden is gigantisch
Dat de Nederlanders bij de tweede overnamepoging door de Belgen van PostNL heel wat minder enthousiast waren, is eigenlijk niet zo verwonderlijk. Ze hebben immers van nabij kunnen zien hoe enorm groot de greep van de politiek en vakbonden is op dit Belgische overheidsbedrijf. Door deze en nog vele andere gigantische cultuurverschillen tussen Belgen en Nederlanders is het daarom een goede zaak dat de overname door de Belgen niet is doorgegaan.
Achterkamertjes
Dat een fusie of overname geheid tot grote problemen zou leiden, komt niet alleen omdat de bedrijfscultuur van beide bedrijven zo enorm verschilt. Het komt ook doordat samenwerking tussen Belgische en Nederlandse teams sowieso vaak problemen geeft. De voorbeelden hiervan zijn legio. Denk bijvoorbeeld aan Fortis/ABN-AMRO. Een van de redenen waarom het daar ooit zo gruwelijk fout ging, kwam doordat de Nederlandse en Belgische topmensen van de bank grote problemen hadden om samen te werken vanwege grote cultuurverschillen in hun denken en handelen. De egalitaire en transparante Nederlandse cultuur botste algauw met de sterke hiërarchie die je in veel Belgische organisaties terugvindt en waar beslissingen vaak in achterkamertjes en in een ‘petit comité’ tot stand komen. Snel ontstond onderling een groot wantrouwen en veel Belgen en Nederlanders stonden met de rug naar elkaar.
Verborgen agenda’s
Wat de Nederlanders intussen bij de vorige overnamepoging wellicht ook ontdekt hebben, is dat ze bij een mogelijke overname door de Belgen van Bpost te maken zouden krijgen met een puur sang overheidsbedrijf. In België is dat synoniem met een bedrijf dat niet zakelijk en niet rationeel wordt bestuurd. In een Belgisch overheidsbedrijf heeft nagenoeg enkel de politiek het voor het zeggen. Die werkt met heel wat andere, meestal verborgen agenda’s.
Het feit dat destijds in mei van dit jaar het nieuws van de onderhandelingen bewust gelekt werd door een Waalse socialistische politicus was daar het zuiverste voorbeeld van. Zijn partij zag liever niet dat met de komst van de Hollanders Bpost ongetwijfeld een wat meer zakelijker koers zou gaan varen met minder ruimte voor politieke spelletjes. Dus daarom een georkestreerd lek, waardoor de archaïsche Belgische vakbonden onrustig werden en Bpost onmiddellijk plat legden. Bang dat ze waren dat bij een fusie hun verworven rechten en hun machtspositie in gevaar zouden komen. Ook waren ze bang dat de Belgische staat zijn meerderheidsaandeel zou verliezen waardoor het gedaan is met politieke benoemingen en het geven van ‘postjes’ aan mensen die niet veel kunnen, maar wel de juiste mensen kennen…
Tot slot was de opnieuw losgebarsten strijd om PostNL ook een ouderwetse wedstrijd Holland-België met een verlenging. De Belgen hoopten in stilte dat ze het nu wel gingen redden, want nadat ze Delhaize aan Ahold hebben verloren waren ze nu tuk op revanche…
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen actueel, Cultuurverschillen bedrijfsleven België Nederland, Cultuurverschillen België Nederland
Fusie of overname van Bpost en PostNL?
Ik denk dat ik zowel Bpost als PostNL mag feliciteren met het afspringen van de fusie. Of moet ik overname zeggen? Want volgens de Belgische media was er wel degelijk sprake van een overname van PostNL als de fusie was doorgegaan. Qua beurswaarde klopt het natuurlijk dat Bpost stukken groter is. Maar qua personeelsbestand is PostNL verreweg de grootste. Het is dus maar hoe je het bekijkt. De cultuurverschillen, niet alleen tussen België en Nederland, maar ook hoe overheidsbedrijven in België geleid worden, hadden wellicht tot een drama geleid op het vlak van samenwerking.
Cultuurverschillen in denken en handelen
Hoe het ook zij: een fusie of overname, zoals je wilt, had geheid tot grote problemen geleid bij beide bedrijven. Niet alleen omdat samenwerking tussen Belgische en Nederlandse teams sowieso vaak problemen geeft. De voorbeelden hiervan zijn immers legio. Denk bijvoorbeeld maar aan Fortis/ABN-AMRO. Een van de redenen waarom het daar ooit zo gruwelijk heeft kunnen ontsporen is mede te wijten aan het feit dat de Nederlandse en Belgische topmensen van de bank alras grote problemen hadden om samen te werken vanwege grote cultuurverschillen in hun denken en handelen. De egalitaire Nederlandse cultuur botste algauw met de sterke hiërarchie die je in veel Belgische organisaties terugvindt. Snel ontstond onderling een groot wantrouwen en veel Belgen en Nederlanders stonden met de rug naar elkaar.
In Belgische overheidsbedrijven heeft de politiek het voor het zeggen
Maar nu eerst terug naar de afgesprongen fusie. Wat de Nederlanders net op tijd hebben ontdekt is is dat ze te maken hadden met een puur sang overheidsbedrijf. In België is dat synoniem met een bedrijf dat niet zakelijke en niet rationeel wordt bestuurd. In een Belgisch overheidsbedrijf heeft nagenoeg enkel de politiek het voor het zeggen. Die werkt met heel wat andere, meestal verborgen agenda’s.
Het feit dat het nieuws van de onderhandelingen bewust gelekt werd door een Waalse socialistische politicus is daar het zuiverste voorbeeld van. Zijn partij zag liever niet dat met de komst van de Hollanders Bpost ongetwijfeld een wat meer zakelijker koers zou gaan vormen met minder ruimte voor politieke spelletjes. Dus daarom een georchestreerde lek met als gevolg dat de vakbonden onrustig werden en naar het stakingswapen grepen. De vakbonden, met de socialistische vakbond voorop, vreesden immers dat bij een fusie hun verworven rechten en hun machtspositie in gevaar zou komen.
“Ollanders” kregen koekje van eigen deeg… of niet heus?
Het niet doorgaan van de fusie/overname was in ieder geval een zware tegenvaller voor Bpost. PostNL was de gedroomde partner om in een slinkende markt van brieven in België in één klap een sterke positie op het vlak van pakjes te verwerven.
Maar je mag de huid van de beer niet verkopen alvorens die geschoten is, luidt een bekend gezegde. Terwijl de onderhandelingen nog volop bezig waren werd in de media met de nodige fierheid rond getoeterd als zouden de zaken al rond zijn. En in de Wetstraat, het Belgische politieke centrum, hoorde sommige politici met enige hoon victorie kraaien dat de rollen nu omgekeerd waren. Want 10 jaar eerder hadden de Nederlanders geprobeerd om het toen noodlijdende Bpost over te nemen en dat was hun destijds toch maar niet gelukt… Nu kregen die ‘Ollanders’ dus een koekje van eigen deeg. Des te pijnlijker moet het dan ook geweest zijn toen bleek dat PostNL alsnog afzag van de verkoop van het bedrijf aan de Belgen.
Een ouderwetse wedstrijd Nederland – België
In eerste instantie kreeg de Franstalige politicus die het nieuws van de voorgenomen overname gelekt had de schuld van het afspringen van de fusie. Maar in de media was ook te lezen dat de Nederlanders met twee maten zouden wegen. “Ze hebben hun mond vol als het gaat om de vrije markteconomie indien ze zelf op overnamebod zijn, maar zodra een buitenlands bedrijf een Nederlandse onderneming wil overnemen dan kan er plotseling niks meer.”
Wat de Belgen vergeten is echter dat ze bijvoorbeeld in de jaren negentig dezelfde reflex hadden toen ze de Generale bank aan de Nederlanders dreigden te verliezen. “Jamais aves des bataves”, riep Albert Frère, een van de belangrijkste en machtigste investeerders van België. En er gaan zelfs verhalen dat destijds het Belgische hof werd ingeschakeld om die overname te torpederen.
Hoe het ook zij: het niet doorgaan van de fusie met PostNL was tussen de regels ook emotioneel een gevoelige streep door de rekening van vele Belgen. Het voedde ongetwijfeld het Calimero-gevoel jegens de Nederlanders dat nog altijd leeft. Of om het in voetbaltermen te zeggen: een soort wedstrijd Holland-België, die dit keer in de verlenging op punten door de Belgen verloren werd.
