Een Vlaams-Nederlandse confederatie is niet alleen onzinnig maar ook onwenselijk. Het zal veel mensen in Vlaanderen en Nederland diep ongelukkig maken. Samen in een confederatie is bovendien tegennatuurlijk. Er zijn immers geen twee staten in Europa die zo van elkaar verschillen als Nederland en de deelstaat Vlaanderen.
Op het vlak van ruimtelijke ordening lijken Vlaanderen en Wallonië sprekend op elkaar.
Op naar een Vlaams-Nederlandse
confederatie. Zo luidde de titel boven een artikel dat eerder in het Vlaamse internettijdschrift
Doorbraak verscheen en dat ging over de op 7 juli door de Vlaamse regering goedgekeurde strategienota Vlaanderen – Nederland. Maar laten we alsjeblieft niet samen in een confederatie gaan, want ik ben er zeker van dat die zowel Vlamingen als Nederlanders heel ongelukkig zal maken.
Vlaanderen en Nederland gezamenlijke cultuur, hoezo?
Prachtige frasen, die ik al 30 jaar met een zekere regelmaat hoor weerklinken: Vlaanderen en Nederland zijn niet alleen door taal en cultuur gebonden, maar de lage landen zijn ook gelegen aan dezelfde Rijn-Schelde delta. Dat we door taal en cultuur gebonden zijn klopt tot op zekere hoogte. Al moeten we ook daar niet te lyrisch over doen. Wie bijvoorbeeld eigentijdse schrijvers uit Nederland en Vlaanderen zoals een Mulisch, Claus, Op de beeck of Wieringa met elkaar vergelijkt, zal dat meteen snappen. En ook in onze geschiedenis vanaf de tachtigjarige oorlog hebben we weinig gemeenschappelijks. De zuidelijke lage landen zijn in die periode overheerst geweest door vele bezetters en het uiteindelijke koninkrijk België was vanaf het begin een kunstmatig ‘verzinsel’. Dit in tegenstelling tot het koninkrijk der Nederlanden dat zich de voorbije 400 jaar op een organische manier tot een zelfbewuste natiestaat heeft kunnen ontwikkelen.
Ongezonde rivaliteit Vlaanderen Nederland
Vooral door de compleet verschillende historische achtergrond gedurende de laatste vier eeuwen is samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland niet altijd gemakkelijk. Denk aan het eeuwige gesteggel over de uitdieping van De Schelde, de concurrentiestrijd tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen, het gedonderjaag over de IJzeren Rijn, de Fyra en ga zo maar door.
Daarnaast is er tussen Vlaanderen en Nederland vaak sprake van een ongezonde rivaliteit. Nederlanders gedragen zich ten opzichte van Vlamingen vaak als de slimmere oude broer die dat sullige nakomertje van een Vlaming niet voor vol aanziet. Met zo’n opstelling maak je je niet bepaald sympathiek. Als reactie daarop zullen veel Vlamingen uit een soort revanchistische gevoelens die arrogante Hollander in het geniep bij zijn ballen proberen te pakken, zodra zich de mogelijkheid voordoet. Die Hollanderhaat als gevolg van het vaak arrogante en tactloze optreden van de Nederlanders kan soms zulke ongezonde vormen aannemen dat beide landen echt kansen laten liggen als het op succesvolle samenwerking aankomt. En dat is jammer!
Samenwerking Vlamingen en Franstaligen ligt meer voor de hand
Eigenlijk zou samenwerking tussen Vlaanderen en Franstaligen veel meer voor de hand liggen, ware het niet dat het superioriteitsgevoel van de Franstaligen weer een sta-in-de-weg is. Franstaligen voelen zich een product van de verlichting. Van de grande culture Francaise en dat is niet besteed aan die Vlaamse boertjes van buiten. Dat maakt dat België altijd een kunstmatig tweelandenland is geweest, zoals Guy Tegenbos van De Standaard altijd zegt.
Toch lijken Vlamingen en Franstaligen meer op elkaar dan ze willen toegeven. Wie kijkt naar de scores van Vlamingen en Walen op bijvoorbeeld de dimensies Machtsafstand en Onzekerheidsvermijding van cultureel onderzoeker
Geert Hofstede, ziet dat Vlaanderen veel dichter bij Wallonie/Brussel en Frankrijk aansluit dan bij Nederland.
| Machtsafstand | Individualisme | Masciluniteit | Onzekerheidsvermijding |
| Nederland | 38 | 80 | 14 | 53 |
| Vlaanderen | 61 | 78 | 43 | 97 |
| Brussel-Wallonie | 67 | 72 | 60 | 93 |
| Belgie | 65 | 75 | 54 | 94 |
| Frankrijk | 68 | 71 | 43 | 86 |
| | | | |
Schaal: 0 tot 100: Hoe hoger de score hoe meer belang aan een dimensie wordt gehecht. De precieze waarde van de score is niet zo van belang. Wel het patroon. De scores maken duidelijk dat niet alleen de gemiddelde Waal, maar ook de gemiddelde Vlaming in zijn manier van denken, doen en beleven meer op de gemiddeld Fransman dan op de gemiddelde Nederlander lijkt.
Vlaanderen moet oppassen om geen mini-België te worden
Vlamingen zijn net als hun Waalse broeders Bourgondiërs. Desondanks hebben veel Vlamingen de neiging om zich meer te zien als een soort mengeling van Germaanse en Latijnse invloeden. Dat ze qua denken en doen meer aansluiten bij een soort neoliberale Angelsaksische denken, terwijl Walen een veel meer Latijnse, oud-socialistische ingesteldheid hebben. Sommige Vlamingen zullen het niet leuk vinden, maar dit zelfbeeld klopt niet. Vlamingen zijn Latijnen. In hun manier van leven en van organiseren. Vlaanderen moet bovendien oppassen dat het niet steeds meer op een mini-belgië begint te lijken. Met een regelgeving die vast dreigt te lopen waardoor je als ondernemer soms nog amper een schop in de grond kan steken. Ook telt de Vlaamse overheid maar liefst 86 agentschappen. Het gaat om grote jongens zoals de VDAB en VRT, maar ook op kleintjes, zoals de Plantentuin van Meise of de Limburgse Reconversiemaatschappij (LRM). Zo lijkt Vlaanderen steeds meer op België met dezelfde koterij aan structuurtjes en bijbehorende postjes waar je iemand als wederdienst een plezier mee kunt doen. Vlaanderen moet oppassen om geen mini-Belgi te worden
Over koterijen gesproken: wie in België de taalgrens oversteekt ziet ook op dat terrein dat er aan beide kanten maar een beetje op los is gebouwd. Aan beide zijden van de taalgrens dezelfde architectonische chaos. Ook in die zin lijken Vlaanderen en Wallonië op elkaar. Steek je echter de Nederlandse/Belgische grens over dan is dat meteen afgelopen met die bouwkundige chaos. Al vinden veel Vlamingen de Nederlandse ruimtelijke ordening juist een beetje te steriel. Ook zullen velen net als de Fransen blijven zweren bij een AZERTY toetsenbord in plaats van het Nederlandse en Angelsaksische QWERTY…
Evert van Wijk (1954) is CEO van https://www.mediatrainingbenelux.nl en https://www.mediatraining.be . Hij woont en werkt afwisselend in België, Nederland en Ierland. Hij is auteur van diverse boeken over cultuurverschillen België-Nederland. Hij houdt daarover ook een blog bij op https://cultuurverschillenbelgienederland.nl
