by Evert van Wijk | Cultuurverschillen België Nederland
Polderen
Absurditeiten, zoals onlangs, toen bouwvakkers in de Belgische plaats Keerbergen een lantaarnpaal in een huis hadden gemetseld, halen ook in Nederland breed het nieuws. Zulke surrealistische taferelen zijn immers typisch Belgisch in de ogen van de Nederlander. Maar de architect van het gebouw die daar de opdracht toe gaf deed dat niet zomaar…
Als je in België de overheid, en vooral de belastingdienst te slim af kunt zijn, dan is alles geoorloofd. De overheid en de belastingdienst maken van de Belg een ware anarchist. Nu houden Nederlanders natuurlijk ook niet van belasting betalen, maar toch is de overheid erin geslaagd om met de belastingbetaler op wat vriendelijker voet te komen staan. De al jarenlang lopende campagne van de Nederlandse belastingdienst “leuker kunnen we het niet maken, wel gemakkelijker”, zal daar ongetwijfeld mede aan hebben bijgedragen. Ook de dienstverlening naar de burger toe, zoals de belastingtelefoon, die je bij vragen in de regel efficiënt van dienst kan zijn, zal ook voor een positiever imago hebben gezorgd.
Als belastingbetaler wil je ook iets terug krijgen
Dat Belgen zo anarchistische zijn ten opzichte van hun overheid is eigenlijk niet zo raar. kijken we naar het overheidsbeslag, de bestedingen van de overheid gemeten naar het Bruto Nationaal Product, dan bedraagt die 54 procent. In Nederland en Zwitserland bedraagt dat percentage respectievelijk 47 en 35 procent. Een beduidend lager percentage waar je in die landen als belastingbetaler ook nog eens meer voor terug krijgt. Denk aan een goede wegeninfrastructuur, de staat van overheidsgebouwen én overheidsdiensten die toch redelijk goed en efficiënt werken in die landen.
Een serviceniveau ten tijde van het ijzeren gordijn
Wie in België een beroep wil doen op zijn overheid wordt daar in de regel ook niet echt vrolijk van. Zeker als het gaat om de federale overheid. Eigenlijk moet je al blij zijn als ze daar überhaupt de telefoon opnemen. En als ze dat om de een of andere reden toch mochten doen, dan vergaat je algauw de vreugde. Je wordt dan net zo lang doorverbonden totdat je bij een toestel bent aanbeland dat helemaal niet meer wordt opgenomen. Je bent dan weer bij af. Veel overheidsdiensten hebben een serviceniveau waar men ten tijde van het IJzeren Gordijn in Oost-Europa trots op geweest zou zijn.
De architect kwam met een mediastunt
Wil je door die lethargie heen breken dan moet je slim zijn. Niet alleen slim, maar ook creatief. Waarschijnlijk daarom besloot de architect om in plaats van een schier eindeloze strijd met de ambtelijke molens, hun disfunctioneren publiekelijk aan de kaak te stellen. Wellicht door schade en schande wijs geworden zal hij gedacht hebben: ga niet het gevecht aan met de instanties, want dan zetten ze helemaal hun hakken in het zand. Verzin dus een list. En zo kwam hij met een mediastunt waar men tot ver over de grens van mocht meesmullen. Dat het dan opeens wel snel vooruit kan gaan werd dezelfde dag in het avondjournaal duidelijk. Iemand van overheidswege verklaarde dat de bewuste lantaarnpaal binnen de week zal worden verwijderd.
De aannemer zag meteen de redelijkheid en logica in
Die avond tijdens het tv-journaal over die ingemetselde lantaarnpaal moest ik aan mijn dochter denken die destijds in Nederland een Lunchroom uitbaatte. Toen de gemeentelijke plannen tot herinrichting van het plein waar zij haar lunchroom had, werden uitgevoerd, bleek dat er volgens de tekening midden op haar terras een lantaarnpaal was ingetekend. Terwijl de aannemer al bezig was om het gat te graven, schoot ze hem aan. Ze legde hem uit dat dit voor haar terras erg nadelig was en ze vroeg hem of hij de lantaarnpaal een tweetal meter kon doen opschuiven. De aannemer zag meteen de redelijkheid en logica van haar vraag waarop hij zonder omhaal haar verzoek inwilligde.
Zou het zo ook in België werken? Ik vermoed van niet. De baas is in België immers veel meer de baas dan in Nederland. Hij zal zeggen: zo staat het op papier, dus zo doen we het ook. Ook zullen zijn ondergeschikten niet snel durven tornen aan zijn autoriteit. Dat wordt bovendien niet van hun verwacht. Initiatieven of ideeën die van bottom-up komen worden minder gestimuleerd of sterker nog: soms worden ze gezien als een poging om het gezag van de baas te ondermijnen en dat kan wel eens dodelijk zijn in de arbeidsrelaties. Je houdt dus beter maar je mond en je doet zoals het je gezegd is. Dat is ook het aller veiligst.
Polderen
De inmiddels gepensioneerde socioloog Geert Hofstede heeft vroeger al eens onderzoek gedaan naar de culturele verschillen tussen ondermeer Belgen/Vlamingen en Nederlanders. Daaruit kwam duidelijk naar voren dat op dimensies als Machtsafstand (hiërarchie) en Masculiniteit de Belgen/Vlamingen aanzienlijk hoger scoren dan de Nederlanders. Je ziet dat ook duidelijk terug in de arbeidsverhoudingen. In de minder masculiene Nederlands werkrelaties vinden Nederlanders het in de regel minder moeilijk om te erkennen dat ze een fout hebben gemaakt. Wellicht komt dit ook omdat niet alleen successen, maar ook failures, het gevolg zijn van beslissingen die door het gehele team zijn genomen. En daarmee zijn we meteen aangekomen op een tweede grote verschil in leiding geven. In België worden beslissingen door de baas medegedeeld aan het team. In Nederland komen ze in het team waar de baas leiding aan geeft gezamenlijk tot stand. Dat vraagt natuurlijk om overleg. Vaak om veel overleg… En dat verklaart meteen waarom er in Nederland zoveel vergaderd wordt. Daar hebben ze in Nederland trouwens een woord voor: polderen…
Over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen bedrijfsleven België Nederland, Geen categorie
Nederlanders en Belgen/Vlamingen die in elkaars landen gaan werken, pas op! Niet zozeer vanwege de fiscale en juridische gevolgen maar vooral door de grote culturele verschillen op de werkvloer. De Belgische en Vlaamse interne bedrijfscultuur wordt veel meer gedomineerd door strikte machtsverhoudingen. Ofwel in België is de baas veel meer de baas dan in Nederland. Beslissingen worden vaak zonder veel omhaal opgelegd, terwijl die in Nederland veel meer in gezamenlijk overleg tot stand komen. Polderen noemen ze dat…
Onlangs las ik in de
PZC dat er een informatiebijeenkomst in Zeeland was geweest om Nederlanders te interesseren om in Vlaanderen te gaan werken. Ongetwijfeld zullen de potentiële geïnteresseerden wel gewezen zijn op de financiële gevolgen die dat kan hebben voor hun ziekteverzekering, de pensioenopbouw en hun belastingplaatje. Maar wat deze geïnteresseerden vooral moeten beseffen is dat het er op de werkvloer in België heel anders aan toe gaat. Belgen en Nederlanders die in elkaars landen gaan werken ervaren die verschillen in bedrijfscultuur vaak als een grote shock. We verstaan elkaar wel, maar we begrijpen elkaar niet altijd leven goed, zoals ik onlangs ook op
BNR Nieuwsradio mocht uitleggen naar aanleiding van
mijn boek Valse Vrienden.
In België is de baas veel meer de baas dan in Nederland
In België is de baas veel meer de baas dan in Nederland. Zo herinner ik me het verhaal van een Nederlander die vroeger bij Fortis aan een Belgische baas rapporteerde. Hij zei dat je bij wijze van spreken je hand moest opsteken als hij naar het toilet wilde gaan… De Vlaamse managementstijl ervoer hij vooral als het in ontvangst nemen van beslissingen van hogerhand die je zonder teveel omhaal moest uitvoeren. Nadien werden die door de baas op juistheid gecontroleerd. Voorheen had hij in een puur Nederlands bedrijf gewerkt. Beslissingen kwamen daar veelal in overleg tot stand, bijvoorbeeld tijdens werkvergaderingen. Als over zaken, veelal na lange discussie, eenmaal consensus was dan was het de taak van de baas om vooral voorwaarden te scheppen waarbinnen de gezamenlijk genomen beslissingen uitgevoerd konden worden.
Voor een Nederlander is tijd veel meer tijd
Belgen zijn net als Nederlanders keiharde werkers. Sterker nog: ik denk dat Belgen zelfs nog harder werken. Toen ik vroeger bij Fokker werkte, was tijd, tijd. Op het fluitsignaal van vijf uur was het een wedstrijd wie als eerste door de poort kon gaan om vervolgens zo snel mogelijk naar huis te sjezen. Nederlanders vinden dat ze recht hebben op een goede life-work-balance. ’s-Avonds op tijd achter de patatten om vervolgens nog fijn naar de sportclub te gaan.
Je moet als baas met goede argumenten komen om de Nederlander te laten overwerken. Als in België de baas je vraagt om nog langer te blijven dan doe je dat ook. Sterker nog: als het werk niet af is dan werken veel Belgen gewoon door tot dat ze klaar zijn. Zelf heb ik dat ook mogen ervaren toen ik in een Benelux-organisatie werkzaam was met een afdeling in België en Nederland. Na vijven kon ik in Nederland een kanon afschieten met de wetenschap niemand te zullen raken. In België daarentegen was het vaak nog tot achtuur een drukte van jewelste.
Nederlandse bazen hoeven geen allesweters te zijn
Wel heb ik de indruk dat er in Nederland op de werkvloer meer wordt gelachen. Het is er gezelliger, er is minder hiërarchie en ook meer teamgeest. Nederlandse bazen moeten hun baas zijn trouwens verdienen. Dat doen ze niet door een allesweter te zijn, maar door voorwaarden te scheppen waarin zijn team het best kan floreren. Zo bouwt hij gezag op in zijn team. Nederlanders willen het op het werk vooral ook leuk hebben. Ze willen inspraak, kunnen meebeslissen, met sloten kopjes koffie als glijmiddel. Nadeel is dat het soms ellenlang kan duren alvorens er beslissingen genomen worden. Maar voordeel is dat ze dan door het hele team gedragen worden, omdat iedereen zich als mede-uitvinder van de beslissing beschouwt.
De hoogte van salarissen is in België staatsgeheim
Belgische bazen pakken dat vaak anders aan. Tijdens werkvergaderingen komen beslissingen niet zozeer met het team tot stand, maar worden ze medegedeeld. Zo moet het en niet anders. Ben je het in België niet met de baas eens dan zeg je hem dat in de regel nooit direct in the face. Want dat kan de relatie wel eens behoorlijk verstoren. Wel ontstaan er dan vaker onduidelijke machtspelletjes, vormen zich partijen en treden er verborgen agenda’s in werking. Het draait met andere woorden veel meer om het betere lobbywerk en uiteindelijk om macht. Misschien is het om die reden dat er op de Belgische werkvloer vaak minder fun is. Men is wat gereserveerder naar elkaar toe. Niet voor niks is een van de grootste geheimen op de Belgische werkvloer de hoogte van het salaris van je collega. In Nederland wordt daar in de regel heel wat minder geheimzinnig over gedaan.
Laat die baas maar praten, ik trek mijn eigen plan…
Niet alleen Belgische managers, maar ook hun ondergeschikten houden er in de regel niet zo van om te zeggen waar het op staat. Hij kiest er liever voor om zich tijdens vergaderingen zo gedeisd mogelijk te houden. Als hem iets gevraagd wordt dan zal hij de indruk wekken om mee te gaan met de voorgestelde aanpak. Wat hij werkelijk denkt, dat blijft geheim. Tegelijkertijd denkt hij: laat die baas maar praten, ik trek wel mijn eigen plan. Dit is tevens één van de grootste frustraties van Nederlandse managers die naar België komen. ‘Mijn deur staat voor iedereen altijd open’, is wat een Nederlander ogenblikkelijk zal roepen. Maar hij zal weldra vaststellen dat niemand daar daadwerkelijk gebruik van zal maken. Belgen zijn in de ogen van Nederlanders beleefder, omdat ze uiterst zelden zeggen wat ze denken. Maar verborgen agenda’s zijn in België overal en altijd aanwezig.
over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen België Nederland
Ik was vrijdag op de eerste editie van de Belgian boatshow in het Nederlandse Breskens. Dat het een Belgian boatshow was en geen Dutch Boatshow werd al meteen duidelijk toen een vriendelijke Vlaamse dame mij vroeg of ik me wilde registreren. Dat moest op een van de twee aanwezige computers die bij de ingang stonden opgesteld. Het enige probleem was echter dat er geen QWERTY maar AZERTY toetsenborden aan de twee pc’s hingen. Hierdoor liep de registratie van de vele honderden bezoekers helemaal in het honderd.
In Nederland kennen ze geen AZERTY. Wel QWERTY. Net als op Engelse en Amerikaanse pc’s. In België hebben ze AZERTY, net als in Frankrijk. Ook dat is een cultuurverschil tussen België en Nederland.
Waar zit het @pestaartje?
Dat de letters op AZERTY- en QWERTY-toetsenborden op een andere plaats staan is nog wel overkomelijk. Maar als je een punt of een @pestaartje wilt zetten, dan moet je bepaalde combinatietoetsen indrukken en dan ontstaan de problemen. Zeker op het moment als je je emailadres wilt invullen. Het lukte mij in ieder geval van geen kanten. Net als de man die naast me op een andere computer bezig was. Hij vloekte binnensmonds, vroeg aan mij of ik wist waar het @penstaartje te vinden was, maar meewarig antwoordde ik hem dat ik met exact hetzelfde probleem worstelde.
Ik kwam er niet uit en lichtelijk geïrriteerd riep ik ten einde raad de hulp in van een van de aanwezige hostessen. Intussen werd de rij achter ons langer en langer.
Investeren in QWERTY-toetsenborden is niet nodig?
“Waarom ze geen QWERTY-toetsenborden hadden?”, vroeg ik de hostess, terwijl ze mijn gegevens intikte.
“Tja, die hebben we niet in Vlaanderen”.
“Maar u bent nu niet in Vlaanderen, maar in Nederland en daar gebruiken ze geen AZERTY-toetsenborden”, zei ik ironisch.
Ze glimlachte vriendelijk, maar antwoord geven deed ze niet. Ik was echter niet van plan om op te geven en zei. “ u investeert hier in een botenshow, u laat een grote luxe feesttent bouwen, u richt hier de boel feestelijk in met fraaie planten en leuke zitjes, maar u vindt het niet nodig om te investeren in twee QWERTY-toetsenborden?”
Heel even keek ze me aan om vervolgens met neergeslagen ogen te stamelen: “maar zo ingewikkeld zijn die AZERTY-borden toch niet meneer?”
Extra zout in de AZERTY -wonde
Eigenlijk had ik wel een beetje met haar te doen, Toch kon ik niet nalaten om nog wat extra zout in de wonde te wrijven. “Als u nu in China een botenshow gaat organiseren, hangt u dan ook een AZERTY-bord aan die computers, of zorgt u dan voor een toetsenbord met Chinese karakters?”
Haar glimlach was intussen verdwenen en ze bleek klaar te zijn met het invullen van mijn gegevens. Strak naast me heen kijkend gaf ze zonder nog een woord te zeggen een printopdracht.
De bedoeling zou zijn dat nu mijn toegangskaart door een van de aanwezige printers zou worden uitgespuwd, maar er gebeurde niks.
Zenuwachtig begon ze op allerlei knopjes te drukken, maar het apparaat weigerde resoluut. “Misschien was het een Nederlandse printer en was ie niet compatibel met AZERTY”, mompelde ik nog net verstaanbaar voor haar.
Ze wierp me een dodelijke blik toe waarop ik haastig toevoegde dat dit maar een grapje was. Ik zou straks wel terugkomen als de printer het weer deed en ik maakte me snel uit de voeten door snel naar binnen te gaan.
Ik bleek trouwens niet de enige te zijn bij wie het geduld op was. Ook de mensen achter mij hielden het voor gezien en gingen zonder dat hun een strobreed in de weg werd gelegd naar binnen.
Een Post-It briefje met instructies
Toen ik een uurtje later de bootshow verliet kon ik niet nalaten om toch nog even te kijken hoe het bij de bezoekersregistratie eraan toeging. De verwarring bleek nog altijd even groot al zag ik wel dat er nu op beide schermen een Post-It briefje was geplakt met instructies hoe je het @pestaartje en de punt moest vormen. Maar de meeste mensen hadden duidelijk geen zin om in de queue te staan en gingen zonder registratie naar binnen.
De vraag waarom de organisatie van de Belgian Boatshow niet voor QWERTY-toetsenborden had gezorgd bleef onbeantwoord. Misschien had men er gewoon niet bij stil gestaan dat AZERTY-toetsenborden in Nederland niet gebruikt worden. Ook dat heeft alles te maken met cultuurverschillen. Maar het gevolg is wel dat hierdoor kostbare marktinformatie voor de organisatie van deze botenshow verloren is gegaan. Ik ben zo goed als zeker dat ze dit bij volgende edities zeker niet meer zal gebeuren…
Over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
![Een Vlaams-Nederlandse confederatie is onzinnig en onwenselijk]()
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen België Nederland
Een Vlaams-Nederlandse confederatie is niet alleen onzinnig maar ook onwenselijk. Het zal veel mensen in Vlaanderen en Nederland diep ongelukkig maken. Samen in een confederatie is bovendien tegennatuurlijk. Er zijn immers geen twee staten in Europa die zo van elkaar verschillen als Nederland en de deelstaat Vlaanderen.
Op het vlak van ruimtelijke ordening lijken Vlaanderen en Wallonië sprekend op elkaar.
Op naar een Vlaams-Nederlandse
confederatie. Zo luidde de titel boven een artikel dat eerder in het Vlaamse internettijdschrift
Doorbraak verscheen en dat ging over de op 7 juli door de Vlaamse regering goedgekeurde strategienota Vlaanderen – Nederland. Maar laten we alsjeblieft niet samen in een confederatie gaan, want ik ben er zeker van dat die zowel Vlamingen als Nederlanders heel ongelukkig zal maken.
Vlaanderen en Nederland gezamenlijke cultuur, hoezo?
Prachtige frasen, die ik al 30 jaar met een zekere regelmaat hoor weerklinken: Vlaanderen en Nederland zijn niet alleen door taal en cultuur gebonden, maar de lage landen zijn ook gelegen aan dezelfde Rijn-Schelde delta. Dat we door taal en cultuur gebonden zijn klopt tot op zekere hoogte. Al moeten we ook daar niet te lyrisch over doen. Wie bijvoorbeeld eigentijdse schrijvers uit Nederland en Vlaanderen zoals een Mulisch, Claus, Op de beeck of Wieringa met elkaar vergelijkt, zal dat meteen snappen. En ook in onze geschiedenis vanaf de tachtigjarige oorlog hebben we weinig gemeenschappelijks. De zuidelijke lage landen zijn in die periode overheerst geweest door vele bezetters en het uiteindelijke koninkrijk België was vanaf het begin een kunstmatig ‘verzinsel’. Dit in tegenstelling tot het koninkrijk der Nederlanden dat zich de voorbije 400 jaar op een organische manier tot een zelfbewuste natiestaat heeft kunnen ontwikkelen.
Ongezonde rivaliteit Vlaanderen Nederland
Vooral door de compleet verschillende historische achtergrond gedurende de laatste vier eeuwen is samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland niet altijd gemakkelijk. Denk aan het eeuwige gesteggel over de uitdieping van De Schelde, de concurrentiestrijd tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen, het gedonderjaag over de IJzeren Rijn, de Fyra en ga zo maar door.
Daarnaast is er tussen Vlaanderen en Nederland vaak sprake van een ongezonde rivaliteit. Nederlanders gedragen zich ten opzichte van Vlamingen vaak als de slimmere oude broer die dat sullige nakomertje van een Vlaming niet voor vol aanziet. Met zo’n opstelling maak je je niet bepaald sympathiek. Als reactie daarop zullen veel Vlamingen uit een soort revanchistische gevoelens die arrogante Hollander in het geniep bij zijn ballen proberen te pakken, zodra zich de mogelijkheid voordoet. Die Hollanderhaat als gevolg van het vaak arrogante en tactloze optreden van de Nederlanders kan soms zulke ongezonde vormen aannemen dat beide landen echt kansen laten liggen als het op succesvolle samenwerking aankomt. En dat is jammer!
Samenwerking Vlamingen en Franstaligen ligt meer voor de hand
Eigenlijk zou samenwerking tussen Vlaanderen en Franstaligen veel meer voor de hand liggen, ware het niet dat het superioriteitsgevoel van de Franstaligen weer een sta-in-de-weg is. Franstaligen voelen zich een product van de verlichting. Van de grande culture Francaise en dat is niet besteed aan die Vlaamse boertjes van buiten. Dat maakt dat België altijd een kunstmatig tweelandenland is geweest, zoals Guy Tegenbos van De Standaard altijd zegt.
Toch lijken Vlamingen en Franstaligen meer op elkaar dan ze willen toegeven. Wie kijkt naar de scores van Vlamingen en Walen op bijvoorbeeld de dimensies Machtsafstand en Onzekerheidsvermijding van cultureel onderzoeker
Geert Hofstede, ziet dat Vlaanderen veel dichter bij Wallonie/Brussel en Frankrijk aansluit dan bij Nederland.
|
Machtsafstand |
Individualisme |
Masciluniteit |
Onzekerheidsvermijding |
| Nederland |
38 |
80 |
14 |
53 |
| Vlaanderen |
61 |
78 |
43 |
97 |
| Brussel-Wallonie |
67 |
72 |
60 |
93 |
| Belgie |
65 |
75 |
54 |
94 |
| Frankrijk |
68 |
71 |
43 |
86 |
|
|
|
|
|
Schaal: 0 tot 100: Hoe hoger de score hoe meer belang aan een dimensie wordt gehecht. De precieze waarde van de score is niet zo van belang. Wel het patroon. De scores maken duidelijk dat niet alleen de gemiddelde Waal, maar ook de gemiddelde Vlaming in zijn manier van denken, doen en beleven meer op de gemiddeld Fransman dan op de gemiddelde Nederlander lijkt.
Vlaanderen moet oppassen om geen mini-België te worden
Vlamingen zijn net als hun Waalse broeders Bourgondiërs. Desondanks hebben veel Vlamingen de neiging om zich meer te zien als een soort mengeling van Germaanse en Latijnse invloeden. Dat ze qua denken en doen meer aansluiten bij een soort neoliberale Angelsaksische denken, terwijl Walen een veel meer Latijnse, oud-socialistische ingesteldheid hebben. Sommige Vlamingen zullen het niet leuk vinden, maar dit zelfbeeld klopt niet. Vlamingen zijn Latijnen. In hun manier van leven en van organiseren. Vlaanderen moet bovendien oppassen dat het niet steeds meer op een mini-belgië begint te lijken. Met een regelgeving die vast dreigt te lopen waardoor je als ondernemer soms nog amper een schop in de grond kan steken. Ook telt de Vlaamse overheid maar liefst 86 agentschappen. Het gaat om grote jongens zoals de VDAB en VRT, maar ook op kleintjes, zoals de Plantentuin van Meise of de Limburgse Reconversiemaatschappij (LRM). Zo lijkt Vlaanderen steeds meer op België met dezelfde koterij aan structuurtjes en bijbehorende postjes waar je iemand als wederdienst een plezier mee kunt doen. Vlaanderen moet oppassen om geen mini-Belgi te worden
Over koterijen gesproken: wie in België de taalgrens oversteekt ziet ook op dat terrein dat er aan beide kanten maar een beetje op los is gebouwd. Aan beide zijden van de taalgrens dezelfde architectonische chaos. Ook in die zin lijken Vlaanderen en Wallonië op elkaar. Steek je echter de Nederlandse/Belgische grens over dan is dat meteen afgelopen met die bouwkundige chaos. Al vinden veel Vlamingen de Nederlandse ruimtelijke ordening juist een beetje te steriel. Ook zullen velen net als de Fransen blijven zweren bij een AZERTY toetsenbord in plaats van het Nederlandse en Angelsaksische QWERTY…
Evert van Wijk (1954) is CEO van https://www.mediatrainingbenelux.nl en https://www.mediatraining.be . Hij woont en werkt afwisselend in België, Nederland en Ierland. Hij is auteur van diverse boeken over cultuurverschillen België-Nederland. Hij houdt daarover ook een blog bij op https://cultuurverschillenbelgienederland.nl
by Evert van Wijk | Cultuurverschillen actueel, Cultuurverschillen bedrijfsleven België Nederland, Cultuurverschillen België Nederland
Cultuurverschillen spelen samenwerking
Air France –
KLM parten,
blokte de Vlaamse krant De Morgen. Soortgelijke problemen met
cultuurverschillen zoals bij Air France-KLM zie je ook veelvuldig bij
Belgisch/Nederlandse bedrijven opduiken. Op zich is dat niet zo verrassend. Eerder is het een zoveelste bewijs dat fusies tussen Noord- en Zuid-Europese bedrijven geen vanzelfsprekendheid vormen. De knelpunten die de onderzoekers opsommen zijn trouwens net zo herkenbaar en exemplarisch als wanneer Nederlandse en Belgische bedrijven proberen samen te werken. In die zin begint Zuid-Europa bij Wuustwezel.
Water en vuur met elkaar verzoenen… Dat is het vaak als je Belgische en Nederlandse bedrijven wilt laten samenwerken. Een Benelux-structuur geven aan Belgisch/Nederlandse bedrijven is al het meest onlogische wat er bestaat. Vaak wordt zoiets beslist in een ver hoofdkantoor aan de andere kant van de oceaan. Waar men niet beseft dat er in Europa geen twee buurlanden zijn die zo van elkaar verschillen als België en Nederland. Mede om die reden zijn Benelux-organisaties vaak gedoemd om te mislukken zoals ik al eerder beschreef in Valse Vrienden. Hetzelfde geldt ook voor Franse en Nederlandse bedrijven.
De breuklijn tussen Noord- en Zuid-Europa
Dat fusies tussen Franse en Nederlandse bedrijven ook zelden succesvol zijn, heeft te maken met dezelfde breuklijn tussen Noord- en Zuid-Europa. Die loopt parallel met de Belgische grens. Nederlandse bedrijven kunnen in de regel perfect samenwerken met Duitse of Scandinavische en Britse bedrijven. Zoals ook Franse, Belgische en andere Zuid-Europese bedrijven vaak qua (bedrijfs)cultuur ook goed door eenzelfde deur kunnen. Daarom was deze cultuurclash en daar nog bovenop de overduidelijke taalbarrière bij
Air France-KLM, zo voorspelbaar als dat de dag op de nacht volgt.
Staken? Dat doen Nederlanders niet gauw…
Dat Air France en KLM zich in een moeizaam huwelijk bevinden, was al een tijdje bekend. De Franse piloten zijn verbolgen dat KLM harder groeit dan Air France. De Nederlanders vinden op hun beurt dat de Fransen dat aan zichzelf te danken hebben door bezuinigingen voor zich uit te schuiven en op de koop toe ook nog te pas en te onpas gaan staken. Zeker als het met je bedrijf niet voor de wind gaat, dan is staken het laatste wat je doet, volgens de Nederlandse logica. Hetzelfde zien we in België. Ook Nederlandse managers in België begrijpen er geen donder van dat Belgische vakbonden bij het minste en geringst naar het stakingswapen grijpen. Dat ze zelfs omwille van de grote principes zo ver gaan om bedrijven gewoonweg kapot te staken.
Frankrijk een soort Griekenland? Zo maak je geen vrienden
Volgens een uitgelekt onderzoeksrapport zitten de problemen bij KLM-Air France dieper dan een conflict over de bedrijfsvoering. Er is duidelijk sprake van twee verschillende culturen die hard met elkaar botsen. Volgens een KLM-manager is Frankrijk “een soort Griekenland maar dan groter”. “De Franse economie is een tijdbom en Air France een tijdbommetje.” De Air France-managers vinden op hun beurt dat Nederlanders zich hautain opstellen en veel te ruw in de omgang zijn. Tja, hoe was het ook weer: Nederlanders bot en recht voor hun raap? Hoe het ook zij: met dergelijke uitspraken maak je als Nederlander natuurlijk geen vrienden bij de Fransen. Al snappen Belgen en Fransen niet altijd dat juist die botte directheid onderdeel is van de Nederlandse cultuur.
Ook de stroperige besluitvorming aan Franse kant krijgt kritiek van de Nederlanders. “Als je bij Air France 10.000 euro wil besteden, moet je eerst vier keer op je knieën gaan en zes handtekeningen ophalen”, zegt een Nederlandse manager. Het doet me denken aan de kritiek die een Nederlandse manager destijds had toen hij na de fusie van
Fortis aan een Belgische baas ging rapporteren. “Sinds ik een Belgische baas heb, heb ik het gevoel dat ik eerst braafjes mijn vinger moet opsteken als ik na de WC moet…”
Jamais avec les Bataves
Bij Air France-KLM klagen de Nederlanders ook over het simplistisch beeld dat de Fransen over hun hebben. Ooit zei Albert Frère,de grote Waalse investeerder, hetzelfde over de Nederlanders toen die een Belgische bank dreigden over te nemen: “jamias avec des Bataves”. (Nooit met die Batavieren…) Ja, want vooral in het Francofone Belgische gedeelte worden de Nederlanders daar gezien als een wat platvloers en onbeschaafd volkje, enkel op geld belust en tot alles in staat om dat geld ook daadwerkelijk binnen te harken. De Nederlanders vinden dan weer dat de Fransen bij Air France-KLM te veel bezig zijn met politieke spelletjes en te weinig met het bedrijfsbelang. Dat laatste is eveneens een veelgehoorde klacht bij Nederlandse managers in België. Die beschouwen dat als onnodig gekonkelfoes en daar willen ze geen tijd aan besteden. Time is tenslotte money…
De hamvraag blijft of het nog ooit goed zal komen met Air France-KLM? Volgens de onderzoekers is er nog hoop. “Deze karikaturen die de Fransen en de Nederlanders van elkaar hebben, zijn niet in steen gebeiteld.” Zij hopen dat het nu uitgelekte rapport een begin kan zijn voor het herstellen van het vertrouwen tussen de partijen. Wishful thinking? De tijd zal het leren. Wordt ongetwijfeld vervolgd…
Over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
