De cultuurverschillen tussen België en Ierland zijn volgens mij bijzonder klein. In ieder geval kleiner dan de cultuurverschillen tussen België en Nederland. Vreemd is dat niet. Ierland en België kenden beide een geschiedenis van overheersing en een sterke invloed van de katholieke kerk. Maar Ierland kent in tegenstelling tot België wel een dag zonder alcohol. En dat is Goede Vrijdag. Of vinden Ieren net als de Vlamingen hiervoor ook een achterpoortje…
Cultuurverschillen België – Nederland kort verklaard
Na de val van Antwerpen in 1585 kende België of wat er toen voor doorging tal van overheersers. Denk aan de Spanjaarden, de Fransen, de Oostenrijkers en niet te vergeten de Nederlanders. Ook speelde de katholieke kerk een belangrijke rol in de onderdrukking. Vooral om die reden vertrokken vele rijke en getalenteerde Vlamingen naar o.a. Nederland. Hierin lag de basis van de cultuurverschillen tussen beide landen.
Ook Ierland kende overheersing
Als verklaring voor de Ierse cultuurverschillen kende Ierland ook een geschiedenis van overheersing die er niet om loog. Zelfs ten tijde van de beruchte hongerperiodes waardoor grote delen van de Ierse populatie het leven lieten, gingen de Engelsen gewoon door met het leegroven van dat land. Dit duurde voort tot de zogenaamde Paasopstand in 1916. Kort daarop verwierven de Ieren hun onafhankelijkheid. Maar de invloed van de kerk is tot vandaag in alle haarvaten van de maatschappij nog volop aanwezig. Zo is het bijvoorbeeld op Goede Vrijdag nog altijd niet mogelijk om alcoholische drank te kopen in een supermarkt of een pint te gaan drinken in de pub.
Geen dag zonder alcohol
Nu kom ik al zo’n 20 jaar geregeld in Ierland. In die jaren is het mij steeds meer opgevallen dat Belgen en Ieren qua cultuurverschillen niet zo ver van elkaar liggen. Ieren zeggen vaak Ja, ook als ze het omgekeerde bedoelen. Ze houden ervan om wetten en regels te ontduiken. Ook zijn ze nogal bourgondisch ingesteld. Als er dan een wet is die alcohol op Goede Vrijdag verbiedt dan verschijnt er prompt een artikel in the Irish Independent met tips hoe je daar onderuit kunt komen. Je kunt bijvoorbeeld naar The dogs gaan, dat zijn de hondenraces, een boot- of treinreis nemen, naar de (golf)club gaan, naar een theatervoorstelling of gewoon naar een hotel. Want Ierland is zeer op het toerisme ingesteld en je kunt het de vele toeristen toch niet aandoen om een dag zonder alcohol te moeten zitten?
Wetten en regels bedacht door overheersers
Nee, Ieren en Belgen of Vlamingen, zijn niet zo gesteld op wetten en regeltjes die bedacht zijn door de overheersers. Of het nu de kerk is of een vreemde machthebber die er de lakens denkt te kunnen uitdelen. De overheersers vertegenwoordigen immers een staat die er niet voor de burgers is, maar die een vijand vormt en dus bestreden moet worden. Zelfs in de politiek wordt vaak zo gedacht. Regels van buiten, zoals die van de EU, die niet goed uitkomen worden als het even kan gesaboteerd.
Bij Nederlanders hebben wetten meer draagvlak
Britten en Nederlanders hebben een veel grotere volgzaamheid richting de overheid. Het zit hun veel meer in de genen om wetten en regels te volgen. Niet omdat ze het braafste jongetje van de klas willen zijn, maar omdat het Verenigd Koninkrijk en Nederland relatief gezien veel oudere democratieën zijn waarin de burger nauwer betrokken is bij de totstandkoming van wetten. Die hebben vaak ook meer draagvlak omdat ze al langer door en voor diezelfde burgers gemaakt zijn. Is een wet eenmaal aangenomen dan volg je die. Dat is nu eenmaal democratie. En zeg nu zelf: welke Nederlander wil nu niet als ondemocratisch worden bestempeld?
Onlangs kreeg ik een telefoontje van een snip verhouden Rocco Mooij van het vakblad Communicatie. Hij was bezig met een serie artikelen over het vak communicatie in België en hij had mijn boek Valse Vrienden gelezen. Hij wilde van een echte Nederbelg wel eens weten hoe die daar over dacht. Ondanks zijn grieperige gevoel, hingen we al snel een uurtje met elkaar aan de telefoon. De conclusie was dat niet alleen de cultuurverschillen tussen België en Nederland gigantisch groot zijn, maar ook zijn de communicatieverschillen behoorlijk verschillend. Onlangs verscheen het resultaat van dat interview in dit artikel.
In het interview kwam ook ter sprake waarom ik destijds als Nederlander naar België ben afgezakt. ‘Het is toch niet om de belasting te ontwijken’, vragen veel mensen me dan?
Ik kan u uit de droom helpen. het heeft daar niks mee te maken. Ik kwam uit weliswaar een goedbetaalde baan bij een Amerikaanse chemische mutinational genaamd Dow Chemical, maar veel spaarcentjes had ik toen niet met een jong gezin en een zware hypotheek. Nee de reden was dat ik net 5 jaar voor Dow vanuit een Belgisch hoofdkantoor had gewerkt en als je voor jezelf begint dan is dat meestal daar waar je netwerk het sterkst is en dat was op dat moment in België.
Doorgeschoten bureaucratie
Nu bijna 30 jaar later zijn we uit België vertrokken. De kinderen zijn intussen het huis uit. Eentje zit in Nieuw-Zeeland, de andere in Zeeuws-Vlaanderen en de jongste studeert nog altijd in Utrecht. En we zijn ook niet teruggegaan omdat we het niet meer naar onze zin zouden hebben in België. Het is een fijn land om te wonen en te werken. Maar waar ik wel moeite mee had was de enorme stringente regelgeving, de doorgeschoten bureaucratie. Toen ik ooit eens een oude versleten populier wilde omzagen omdat die op de schuur dreigde te vallen, moest ik in drievoud een formulier indienen, vergezeld van maar liefst 16 verschillende foto’s. Nederland heeft dan misschien de naam om een burecratisch land te zijn, maar Vlaanderen heeft Nederland op dat terrein in ieder geval dubbel en dwars ingehaald.
Hidden Ponds
Maar alleen om de bureaucratie verhuis je natuurlijk niet. Zeker als je het naar de zin hebt. Maar als zo vaak was hier ook sprake van een combinatie van factoren. De kinderen waren het huis uit en de oude verbouwde boerderij in het zogenaamde Meetjesland waar we woonden, was voor ons tweeën toch wat te groot geworden. We besloten de boel dan maar te verkopen en in de plaats daarvan kochten we een prachtige cottage in ZuidWest-Ierland en een appartement aan de Scheldemonding in Breskens. SIndsdien speelt ons leven zich deels in Zeeuws-Vlaanderen en deels in Ierland af. Wil je daar meer over weten? Mijn vrouw houdt daarover een heel leuke blog bij genaamd Hiddenponds.eu
Sinds begin juli zit ik in Ierland en ook hier achtervolgen mij de cultuurverschillen tussen België en Nederland. Dit bleek toen ik vorige week in de pub aan de praat raakte met een Nederlander. Ik vertelde hem dat ik net de laatste hand had gelegd aan het manuscript van mijn nieuwe boek Valse Vrienden dat eind september verschijnt en dat gaat over de vaak moeizame relatie tussen Belgen en Nederlanders.
Ik zag dat hij zijn oren spitste en hij schoof naar het puntje van zijn barkruk. “Of hij mij een pint of Guinness kon aanbieden?”, vroeg hij.
“Mag het ook een Murphy’s zijn?”, vroeg ik. “Natuurlijk”, En hij voegde eraan toe dat hij graag even met mij wilde praten, omdat hij met de gedachte speelde om een Belgische dochteronderneming te starten. Hij had een IT-bedrijf in het zuiden des lands en hij was van daaruit veel sneller in Antwerpen dan in Rotterdam.
Zet bij Belgen niet teveel druk op de ketel
Op aanraden van een vriend had hijeen tijdje terug mijn vorige boek gelezen Waarom Belgen niet kunnen voetballen en Nederlanders nooit wereldkampioenworden. Een aantal ervaringen die ik in dat boek beschreef had hij intussen wel herkend. Hij was er intussen van overtuigd dat België inderdaad echt buitenland was. Ook snapte hij heel goed dat hij met een Belgische zakenpartner moest samenwerken, maar hij had nog altijd geen geschikte partner gevonden. Hij werd overal wel vriendelijk ontvangen, maar als het op beslissingen aankwam dan hielden ze plotsklaps de boot af. Misschien zette hij wel teveel druk op de ketel, want hij had gehoord dat je dat bij Belgen niet moet doen. Hij wist eigenlijk niet goed wat je aan ze had.
Zaken doen in België is niet eenvoudig
Wellicht nog eens ten overvloede beaamde ik dat het voor Nederlanders zeker niet eenvoudig is om zaken te doen in België. Je begint al vaak met een achterstand van minimaal 2-0. Vooral ten opzichte van Nederlanders zijn ze behoorlijk wantrouwig. Bovendien moet je veel tijd en een lange adem hebben. Als je daartoe bereid bent, dan is succes zeker mogelijk. Maar vraag je dan wel af of het sop de kool waard is.
Ik bedoel als je toch van plan bent om tijd, geld en veel energie te besteden, vraag je dan eerst af of je dan niet eerder in eigen land blijft? Want zeker als je in België van start gaat, zul je als Nederlandse ondernemer vooral de eerste jaren het gevoel hebben dat de verhouding tussen input en output behoorlijk uit balans is.
Als bierland is België een aards paradijs
Ik proostte op zijn gezondheid en raadde hem aan alvorens een beslissing te nemen, zeker nog even te wachten tot eind september. Tegen die tijd zal Valse Vrienden in de winkel liggen en de tips, do’s & don’ts zullen hem zeker helpen om tot een afgewogen beslissing te komen…, zei ik met een knipoog.
Het was nu aan mij om te bestellen en ik vroeg Helen de glazen nog eens vol te doen. Even later stonden er twee verse pintsstout bier voor ons op de bar.
Maar hoe je het ook wendt of keert: als je van bier houdt is en blijft België natuurlijk wel een aards paradijs.
