Dat Thierry Baudet, de rechtse nieuwbakken Nederlandse parlementariër, zich ook door de VRT niet zo gemakkelijk laat framen, was toch even een verrassing voor Bart Schols, de anchorman van de Vlaamse talkshow De Afspraak. Hij schrok zich een hoedje toen Thierry Baudet hem meteen lik op stuk gaf toen de tv-presentator hem probeerde weg te zetten als vrouwonvriendelijk.
Ook Vlaamse journalisten hebben het vaak moeilijk met de Nederlandse assertiviteit
Die Nederlandse assertiviteit, daar blijken ook Vlaamse journalisten het moeilijk mee te hebben, zoals u in dit filmpje hieronder kunt zien.
Thierry Baudet liet het duidelijk niet over zijn kant gaan om al vanaf de introductie te worden weggezet als de vrouwonvriendelijke boeman. Het is alweer zo’n twaalf jaar geleden dat ik iets soortgelijks heb gezien toen de journalist Joël De Ceulaer de politicus Filip Dewinter als een idioot probeerde te framen in het zondagse debatprogramma de 7e dag. Ook toen kwam die boemerang ongenaakbaar hard terug bij meneer De Ceulaer. Immers: debatteren doe je op inhoud en niet door iemand persoonlijk te beledigen en te schofferen. Zels als die persoon Filip Dewinter heet…
Zie hieronder het filmpje met Dewinter en De Ceulaer
Heeft Filip Dewinter zich door Pim Fortuyn laten inspireren?
Eigenlijk is het in Nederland sinds Pim Fortuyn redelijk een usance dat politici het niet meer pikken als ze door een reporter geframed worden. En ik vermoed dat Filip Dewinter zich destijds ook door Fortuyn heeft laten inspireren toen hij Joël De Ceulaer alle kanten van de 7dag-studio heeft laten zien.
Maar toch… in het algemeen gesproken zijn in Vlaanderen de politici nog redelijk braaf. Meestal laten ze zich zonder mokken allerlei dingen in de mond leggen die ze niet eens gezegd hebben. Een Liesbeth-Imbootje, noem ik dat tijdens mediatraining. Toen zij, Liesbeth Imbo, dus, nog ankervrouw was bij Terzake en het radioprogramma De Ochtend, had ze er een handje naar om op het eind van een gesprek haar gasten verkeerd of onvolledig samen te vatten. Hierdoor liet ze bij de kijker de indruk na dat hij of zij iets totaal anders had gezegd. En als je dit dan als studiogast braafjes over je kant laat gaan, dan denkt de kijker/luisteraar dat je daar dan ook mee instemt…
De grens tussen assertief en agressief is ook cultureel bepaald
Ook Nederlandse journalisten proberen wel eens zo’n Liesbeth-Imbootje bij hun radio- of tv-gasten. Maar zeker goed gemediatrainde politici zullen dat niet zomaar over hun kant laten gaan. Alvorens ze worden weggedraaid zullen ze nog snel iets roepen in de trant van ‘dan heeft u toch niet goed geluisterd’ of zoiets. In die zin vind je ook de cultuurverschillen tussen België (Vlaanderen) en Nederland in de praatprogramma’s op radio en tv terug. Nederlanders zijn assertiever en laten zich minder snel ongewenste uitspraken in de mond leggen. Anderzijds ervaren Vlamingen het als onbeleefd om tegen je gastheer of -vrouw bezwaar te maken. Ze zien dat als een confrontatie en die gaan ze omwille van de pais en vree liever uit de weg… Wat in Nederland assertief is, is in Vlaanderen agressief. In die zin kun je gerust zeggen dat de grens tussen assertiviteit en agressiviteit ook cultureel bepaald is…
Over de auteur
Evert van Wijk is Nederbelg en woonde de voorbije 30 jaar afwisselend in Vlaanderen en Nederland. Hij is auteur van verschillende boeken over cultuurverschillen tussen België en Nederland. Zijn laatste boek, Valse Vrienden, verscheen eind 2016. Het is uitgegeven bij Scriptum.nl en verkrijgbaar bij de betere boekhandel.Voor meer informatie: cultuurverschillenbelgienederland.nl Hij houdt ook een blog bij over dit onderwerp dat aan deze website verbonden is.
Je hebt overschot van gelijk, maar anderzijds heb ik het tientallen keren meegemaakt dat je bij de KRO’s en andere van het Hilversum universum weggedraaid werd als je als Vlaming assertief uit de hoek kwam. Marc van Impe
Ik zag helemaal niet dat de journalist ‘zich een hoedje schrok’, hij bleef kalm en uit het vervolg van het debat bleek trouwens dat zijn omschrijving bij de aanvang van Baudets ideeën zeer goed klopte. De Vlaamse deelnemers van het programma leken eerder geamuseerd, ze namen zijn optreden niet echt serieus. De man is ook zeer ijdel en een blaaskaak van het zuiverste water, een overjaarse corpsstudent. Maar goed, de man oogt goed, ziet eruit als de ideale schoonzoon, met zijn controversiële, scherp geformuleerde maar weinig doordachte standpunten zal hij in Nederland nog wel een tijdje hoge ogen gooien.
Allereerst iets over de lichaamstaal van journalist Schols. Veel niet-intentionele gebaren die verrieden dat hij op zijn minst schrok dan wel gespannen was door de opstelling van Baudet: gespannen in zijn handen knijpen, op een onnatuurlijke manier steun zoeken aan de tafel, het glas water zonder noemenswaardige reden verschuiven. Kortom allemaal niet-intentionele gebaren die gespannenheid verrieden. Als mediacoach wijs ik bijna dagelijks mijn klanten erop niet-intentionele gebaren ( er zijn er nog veel meer) juist daaromte voormijden.
Maar hoe u het ook bekijkt, het valt niet te ontkennen dat de aankondiging van Baudet verre van neutraal was. Hij werd meteen nogal negatief geframed en dat is journalistiek niet juist. Die conclusie moet in een ‘objectief programma’ de kijker zelf trekken op basis van het gesprek/interview dat daarna volgt. Het zou veel meer journalistiek verantwoord zijn geweest als de journalist hem tijdens dat gesprek vervolgens vragen gesteld zou hebben over zijn al dan niet vermeende vrouwonvriendelijke uitingen. Dit alles eventueel aangevuld met beelden die zijn vragen verantwoorden en verduidelijken is ook prima. De kijker kan dan zelf op basis van de beelden en antwoorden zijn conclusie trekken. Zo werkt naar mijn mening journalistiek…
Framing van politici met een onwelgevallige mening is trouwens niet iets wat typisch des VRT’s is. Als ik bijvoorbeeld ‘avonds naar Jinek kijk op de Nederlandse tv dan lopen feiten en meningen daar nog veel gortiger door elkaar heen. Er is een journalistiek adagium dat luidt: Facts are Sacred, Comments are Free. Het zou een goede zaak zijn als journalisten dit weer wat meer als leitmotiv zouden hanteren.
Dan nog iets over de bodylanguage van de Vlaamse tafelgenoten of liever, het lacherige sfeertje dat er meteen na de aankondiging van Baudet ontstond: dat is nu precies het gevolg van de manier waarop hij geframed wordt en wat ik afkeur. Juist hierdoor start je het debat met een achterstand.
Tot slot nog een laatste opmerking over uw persoonlijke opvattingen over de heer Baudet: volgens mij hebben die niks met het onderwerp te maken. Eigenlijk fraimt u nu zelf Baudet en ook nog niet zo zuinig. Hiermee valt u in dezelfde valkuil als de meeste journalisten die iemand in hun uitzending hebben wiens politieke overtuiging niet synchroon loopt met die van hunzelf.