De cultuurverschillen tussen België en Ierland zijn volgens mij bijzonder klein. In ieder geval kleiner dan de cultuurverschillen tussen België en Nederland. Vreemd is dat niet. Ierland en België kenden beide een geschiedenis van overheersing en een sterke invloed van de katholieke kerk. Maar Ierland kent in tegenstelling tot België wel een dag zonder alcohol. En dat is Goede Vrijdag. Of vinden Ieren net als de Vlamingen hiervoor ook een achterpoortje…Cultuurverschillen België – Nederland kort verklaard
Na de val van Antwerpen in 1585 kende België of wat er toen voor doorging tal van overheersers. Denk aan de Spanjaarden, de Fransen, de Oostenrijkers en niet te vergeten de Nederlanders. Ook speelde de katholieke kerk een belangrijke rol in de onderdrukking. Vooral om die reden vertrokken vele rijke en getalenteerde Vlamingen naar o.a. Nederland. Hierin lag de basis van de cultuurverschillen tussen beide landen.
Ook Ierland kende overheersing
Als verklaring voor de Ierse cultuurverschillen kende Ierland ook een geschiedenis van overheersing die er niet om loog. Zelfs ten tijde van de beruchte hongerperiodes waardoor grote delen van de Ierse populatie het leven lieten, gingen de Engelsen gewoon door met het leegroven van dat land. Dit duurde voort tot de zogenaamde Paasopstand in 1916. Kort daarop verwierven de Ieren hun onafhankelijkheid. Maar de invloed van de kerk is tot vandaag in alle haarvaten van de maatschappij nog volop aanwezig. Zo is het bijvoorbeeld op Goede Vrijdag nog altijd niet mogelijk om alcoholische drank te kopen in een supermarkt of een pint te gaan drinken in de pub.
Geen dag zonder alcohol
Nu kom ik al zo’n 20 jaar geregeld in Ierland. In die jaren is het mij steeds meer opgevallen dat Belgen en Ieren qua cultuurverschillen niet zo ver van elkaar liggen. Ieren zeggen vaak Ja, ook als ze het omgekeerde bedoelen. Ze houden ervan om wetten en regels te ontduiken. Ook zijn ze nogal bourgondisch ingesteld. Als er dan een wet is die alcohol op Goede Vrijdag verbiedt dan verschijnt er prompt een artikel in the Irish Independent met tips hoe je daar onderuit kunt komen. Je kunt bijvoorbeeld naar The dogs gaan, dat zijn de hondenraces, een boot- of treinreis nemen, naar de (golf)club gaan, naar een theatervoorstelling of gewoon naar een hotel. Want Ierland is zeer op het toerisme ingesteld en je kunt het de vele toeristen toch niet aandoen om een dag zonder alcohol te moeten zitten?
Wetten en regels bedacht door overheersers
Nee, Ieren en Belgen of Vlamingen, zijn niet zo gesteld op wetten en regeltjes die bedacht zijn door de overheersers. Of het nu de kerk is of een vreemde machthebber die er de lakens denkt te kunnen uitdelen. De overheersers vertegenwoordigen immers een staat die er niet voor de burgers is, maar die een vijand vormt en dus bestreden moet worden. Zelfs in de politiek wordt vaak zo gedacht. Regels van buiten, zoals die van de EU, die niet goed uitkomen worden als het even kan gesaboteerd.
Bij Nederlanders hebben wetten meer draagvlak
Britten en Nederlanders hebben een veel grotere volgzaamheid richting de overheid. Het zit hun veel meer in de genen om wetten en regels te volgen. Niet omdat ze het braafste jongetje van de klas willen zijn, maar omdat het Verenigd Koninkrijk en Nederland relatief gezien veel oudere democratieën zijn waarin de burger nauwer betrokken is bij de totstandkoming van wetten. Die hebben vaak ook meer draagvlak omdat ze al langer door en voor diezelfde burgers gemaakt zijn. Is een wet eenmaal aangenomen dan volg je die. Dat is nu eenmaal democratie. En zeg nu zelf: welke Nederlander wil nu niet als ondemocratisch worden bestempeld?
Er valt heel wat te zeggen over wat je daar allemaal poneert Evert!
Ik wil er alvast uitpikken dat de Zuidelijke Nederlanden, grosso modo het huidige België, tot aan het eind van de 18de eeuw niet door ‘vreemde overheersers’ werden bestuurd, maar vanuit Brussel geregeerd werden namens de vorsten die zoals alle andere Europese monarchieën via erfopvolging staatshoofd in de diverse vorstendommen (Vlaanderen, Brabant, Henegouwen, Namen, Luxemburg…) waren geworden.
Beste Noël,
dank voor je reactie, maar volgens mij gaat je opmerking voorbij aan de kern van de zaak. Die is een verklaring te vinden waarom BE-NE zo van elkaar verschillen. In dit verband valt het toch niet te ontkennen dat in tegenstelling tot het huidige Belgie de Noordelijke Nederlanden sinds 1648 (Vrede van Munster) met kleine onderbrekingen zich ontwikkelde tot een vrije, zelfstandige trotse en machtige natie, terwijl het huidige Belgie in die periode vele bezetters/onderdrukkers kende wat ten koste ging van de vooruitgang. Hetzelfde geldt voor de Ieren die gekolonialiseerd werden door de Britten. Die Britse overheersing heeft zijn sporen achtergelaten. Net als de invloed van de RK-kerk die in Ierland en het huidige Belgie ook niet zo stimulerend waren voor vrijheid en vooruitgang… Ik geef graag mijn mening voor een betere prijs, maar dan moet je wel on topic blijven met liefst een duidelijke argumentatie die een eventueel afwijkende mening hieromtrent ondersteunen.
Met Prince-lijke groeten, Evert
Even een korte reactie: Vanaf 1830 en zeker tot 1914, misschien zelfs tot 1960, was de Belgische samenleving veel verder ontwikkeld en veel progressiever dan de Nederlandse samenleving. De Belgische grondwet van 1830 was één van de meest liberale van Europa. De Nederlandse samenleving liep eigenlijk alleen in de Gouden Eeuw voorop met de rest van Europa, inclusief de ‘Zuid-Nederlandse’ of ‘Belgische’ samenleving.
De gezagsgetrouwheid en het respect van veel Nederlanders heeft te maken met een gebrek aan kritische, democratische ingesteldheid, mede gestoeld op een calvinistisch-strenge interpretatie van een passage uit de brief van Paulus aan de christenen van Rome, hoofdstuk 13, 1-5 . Nog niet zo lang geleden werd er wekelijks op de Nederlandse omroep een weinig kritisch ‘gesprek met de minister-president uitgezonden: uniek in West-Europa, net als de benoemde burgemeester. Wantrouwen tegenover de overheid is typisch voor een liberale en democratische samenleving, de Amerikaanse samenleving is daar een (zij het nogal extreem) voorbeeld van.
Destijds was de grondwet idd vooruitstrevend maar voor wie? Want Belgie heeft eigenlijk nooit echt bestaan. Het was een ‘uitvindsel’ van de overwinnaars op Napoleon. Sire, er zijn geen Belgen, zei ene Jules Destree in de 19e eeuw al niet voor niks tegen zijn koning.
Wat de rest van je analyse betreft, ben ik het hartgrondig met je oneens. Belgen hebben in tegenstelling tot Nederland GEEN natiegevoel, ze zijn NIET trots op hun natie, omdat ze weten en voelen dat het een verzinsel is. Als de koning jarig is dan komt daar niemand zijn bed voor uit en het door de commercie van AB-Inbev opgeklopte Rode-Duivels-gevoel is flinterdun in vergelijking met het Nederlandse oranje-gevoel.
Die loyaliteit of beter het gebrek daaraan vertaalt zich ook in de ‘beruchte’ Belgische belastingmoraal. Nederlanders net als alle andere aardklootbewoner betalen ook niet graag belasting maar ze beseffen wel dat het nodig is om de natie in stand te houden. Maar in tegenstelling tot de Belg verwacht de Nederlander wel dat de natie dan moet leveren: goed onderwijs, goede ziekenzorg, goede infrastructuur, enzovoort. Een Belg zegt: fuck Belgium. Waarom? Omdat de overheid (uitgezonderd onderwijs en sociale- en gezondheidszorg) niet of onvoldoende levert. Probeer in Belgie maar iets gedaan te krijgen als burger van je overheid die veel te vet, inefficient, archaisch, bureacucratisch is, die kortom niet of onvoldoende werkt. Of kijk eens naar de infrastructuur. Ik heb het dan niet alleen over de erbarmelijke wegen, slechte fiets- en voetpaden, electrische luchtleidingen, postkantoren, politiebureaus en zelfs scholen waar sinds generaties alleen het hoognodige is aan veranderd, enzovoort. Op zich zou dat niet zo erg zijn, ware het niet dat de belastingdruk tot de grootste ter wereld behoort en je op veel plaatsen nog met die oude troep uit halverwege de vorige eeuw zit opgescheept.
De Belgische overheid levert onvoldoende, maar geen Belg ligt er wakker van omdat het altijd al zo geweest is. Hij vindt het normaal dat zijn belastinggeld opgaat aan inefficientie en het in stand houden van bestuurslagen ( denk aan veel teveel gemeentes, ocmw’s, intercommunales, denk in dit verband ook aan Eandis) die niks of weinig toevoegen.
Maar het echte probleem is dat een Belg, Vlaming of Waal geen engagement heeft naar zijn land/natie toe. Dit komt mede door die vertrouwenskloof die er is met de overheid. Die wordt gezien als vijand en die moet bestreden worden. Ieder achterpoortje dat gevonden kan worden om de boze overheid een hak te zetten is welkom. Nederlanders zien daarentegen de overheid veel meer als partner. De slogan van de Nederlandse belastingdienst luidt niet voor niks: leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker…
Nee beste Noël richting de staat/overheid is een Belg een anarchist. Daarom bouwt een Valming het liefst een vrijstaand huis, liefst net iets groter en iets anders dan de vergunning hem toestaat. Vervolgens zet hij er het liefst een groot hek omheen. Binnen die omheining waant hij zich de baas. Dat is zijn wereld en wat er buiten dat hek gebeurt zal hem worst wezen. Après moi le déluge… ‘s-Avonds gaan de rolluiken (…deblaffeturen…) naar beneden, want met die boze buitenwereld wil hij niks te maken hebben. Die vertrouwt hij niet. Heel begrijpelijk als je sinds de Spaanse tijd (1585) bijna voortdurend overheerst bent geweest.door buitenlandse mogenheden en niet te vergeten de RK-kerk. De Ieren hebben krek hetzelfde gevoel. Maar op één ding verschillen ze wezenlijk van de Belgen: zij zijn wel trots op hun land, zij hebben wel een heel sterk natie-gevoel, ze zijn wel loyaal aan hun land. En als tijdens het EK of WK hun nationale elftal wint dan is de feestvreugde echt, net als bij Oranje…
PS: (Helaas ziet het er wel naar uit dat we op een hoge FIFA-ranking in Nederland nog ff moeten wachten, gezien de erbarmelijke prestaties van het oranje-team…)
Het Nederlandse Oranjegevoel wordt ook enorm opgeklopt door de bierbrouwers en de commercie.
Klopt. Ornje is business en dat heeeft de grootste Belgische brouwer ook ontdekt, alleen is het probleeem dat Oranje gevoel en Rode Duivels gevoel twee totaal andere dingen zijn…
Ik moet Evert gelijk geven in zijn analyse en reactie aan Noël.
Fundamenteel is de vaststelling dat België wel een staat is, maar geen natie. Vlaanderen begint stilaan de kenmerken van een natie te krijgen, in Wallonië is men daar helaas nog niet aan toe: daar sluit men liever aan bij Frankrijk als het hier ten einde zou lopen.
Beste Evert,
Ik houd mij ook wetenschappelijk bezig met cultuurverschillen tussen landen en hun oorsprong, en volgens mij snijdt je analyse hout. De houding van de Belgen tegenover de overheid word inderdaad verklaard door eeuwenlange overheersing door buitenlanders en door hogere klassen die ook nog eens een andere taal spraken (Frans). Na het verdrijven van de Spanjaarden werd Nederland geregeerd door mensen uit de middenklasse die een heel andere mentaliteit vertegenwoordigde dan de adel.
Je koppeling aan de Ieren vind ik interessant en ga ik verder onderzoeken
Dank voor je reactie Arnold. Ik ben uiteraard heel benieuwd naar de bevindingen wat de Ieren betreft.