Geluidsnormen luchthaven Zaventem: Waarom Hollandse nuchterheid in België niet werkt

Veel Nederlanders zullen er niks van snappen. Hoe is het mogelijk dat de Belgische nationale luchthaven Zaventem zo in de wielen wordt gereden door politici die zelf belang hebben bij een goed florerende luchthaven die welvaart en vooruitgang voor hun eigen kiezers betekent? Het is het zoveelste bewijs dat België onbestuurbaar is en dat Hollandse nuchterheid in België niet werkt bij het vinden van een oplossing in verband met de geluidsnormen.

Eerst een korte schets van het probleem. België kent zes regeringen en twee daarvan, de Vlaamse regering en de regering van het gewest Brussel hebben al jaren een conflict over de verdeling van de geluidshinder van de luchthaven Zaventem. Zaventem ligt in Vlaanderen en grenst aan het Brusselse gewest. Vliegtuigen die opstijgen en dalen veroorzaken zowel in Vlaanderen als in het Brusselse gewest en de hoofdstad Brussel geluidshinder. Door de aanscherping van de geluidsnormen door het Brusselse gewest dreigen een aantal luchtvaartmaatschappijen te vertrekken.

Mochten de luchtvaartmaatschappijen daadwerkelijk Zaventem de rug toekeren dan is dat niet alleen slecht voor de deelstaat Vlaanderen, maar ook voor het nabijgelegen Brusselse gewest. De luchthaven is immers van vitaal belang, niet alleen voor de vele bedrijven en (Europese) instellingen in de Vlaams/Brussels regio maar ook vanwege de gigantische werkgelegenheid voor de inwoners van zowel Vlaanderen als het Brussels gewest. Temeer daarom is het volstrekt onbegrijpelijk waarom de Brusselse regering met een verstrenging van die geluidsnormen op de proppen kwam en met hoge boetes de luchtvaartmaatschappijen dreigt weg te jagen.

Hoe weinig rationeel kun je zijn, denkt de Nederlander dan. Maar ja, dit is België. Zodra Franstaligen en Vlamingen met elkaar aan de onderhandelingstafel zitten dan komen de oude gevoeligheden, frustraties, meer- en minderwaardigheidscomplexen weer bovendrijven en lijkt een rationele oplossing niet mogelijk. Ook al snijden beide partijen hierdoor diep in het eigen vlees.

Mede daarom las ik deze week met een ietwat meewarige glimlach het opiniestuk van de Nederlander Kjeld Vinkx in de Vlaamse krant De Tijd. Hierin vergelijkt hij de problemen van Zaventem met die van Schiphol, ruim 10 jaar geleden. Kjeld is directeur van een adviesbureau in Nederland dat de Nederlandse regering in 2016 bijstond toen die het aantal vluchten van en naar Schiphol wilde uitbreiden. Daartegen was nogal wat protest van omwonenden, actiegroepen en lokale overheden. Die wilden niet meewerken om de regelgeving aan te passen uit vrees voor meer geluidsoverlast.

In zijn opiniestuk in De Tijd betoogde Kjeld Vinkx dat Zaventem  weliswaar ingewikkelder is dan Schiphol. Immers, door de Belgische structuur zijn er nog meer partijen met verschillende belangen betrokken waardoor de zaken moeilijker zijn dan bij Schiphol. Maar waarom zou in België niet lukken wat in Nederland wel gelukt is? Een logische en rationele gedachte, ware het niet dat wanneer de ratio in België in het spel is die vlieger plotseling niet meer opgaat…

Vermoedelijk is Kjeld Vinkx typisch zo’n Nederlander die denkt: we spreken min of meer dezelfde taal en de staatsstructuren zijn in België misschien wel wat anders en ook wat ingewikkelder, maar met een beetje goede wil moet dat allemaal toch op te lossen zijn? Net als in Nederland draagvlak creëren bij alle partijen en dan komt het succes vanzelf. Mispoes, beste Kjeld. Niet in België. Door zo te denken, loop je precies in die valkuil waar eerder al massaal andere Nederlanders in gevallen zijn, waaronder ikzelf. Onthoud nu één ding: België is niet alleen qua structuur maar ook qua cultuur totaal anders dan Nederland.

Belgen zetten bij conflicten liefst de hakken in het zand en graven, zoals ze in 1914/1918 van nabij gezien hebben, liefst diepe loopgraven. Daarin verschuilen zij zich, bekogelen zo nu en dan de vijand om het conflict op de kaart te houden, waarna ieder vervolgens weer voor zijn eigen grote gelijk gaat. En als er ooit een oplossing komt dan is dat zeker niet het resultaat van constructief overleg tussen de betrokken partijen, maar omdat achter de schermen een paar partijbonzen vinden dat het spelletje lang genoeg geduurd. Het was niet voor niks dat Belgie in 2011 maar liefst 541 dagen nodig had om een regering te vormen…